ՏԵՂԱՏԱՐԱՓ

 

 

Մութ մը թանձր ու հոծ պատեր է չորս դին.

Ամեհի հևքը կը լսվի ծովուն.

Տենդեր, բյուրավոր խորհուրդներ մթին

Կը ցնցեն հանկարծ միտքըս վրդովուն:

 

Օձաձև լույսի երիզներ ճերմակ

Կը փայլատակեն շողյունով արագ.

Եվ որոտումներ, ահավոր համակ,

Գոռ դըղրդումներ կը տեղան վայրագ:

 

Հորդ անձրևներու տարափներ թոնուտ

Խոլ ջրվեժներով մայթը կը ծեծեն

Խառնակ շողյուն մը երկարելով բութ`

Իրենց մոլոգին ու վայրագ ծեծեն:

 

Իմ սիրտս ալ տրոփուն կը փղձկի հանկարծ,

Եվ զայն կը ծեծեն հույզեր անհամար.

Անհաս տենչերու ճիգեր մշտարծարծ

Կը լուսավորեն իր մռայլ կամար:

 

 

Միսաք Մեծարենց

 

Գարունը կ’ապրեցնե

 

Կը թանձրանան

տերևներուն

շեղջեր լըքուն,

մինչ կը դառնան

դեռ ծառերուն

մեջ համորեն

հովերն աշնան,

պարն ամեհի:

 

Ու դեպի տուն

միշտ կը դիմեն

շեշտերն ամեն

ծիծառներուն.

միշտ դեպ ի տուն

ու դեպի ներս

բոլոր իղձերս

ա՜լ տարիր դուն,

չքնա՜ղ աշուն:

 

Դեպի տամուկ

պատուհանին

ա՜լ կը հառին

աչքերս հիմակ,

ու սե՜ր համակ.

երգըդ կ’իջնե

սրտիս` ուր նե

իղձ մը ճերմակ

պիտի գտնե:

 

Չէ՜, հովերուդ

հետ ցավը չէ՛

որ կը տանջե

սիրտըս հըրուտ.

այլ կը դառնան

իղձ, հուզմունքեդ

բողբոջ գարնան

արևաշող

հույսերն հավետ:

Մերժում

 

 

Մեկ համբույրդ զիս պիտ ըներ երջանիկ

դուն զլացար ինձի շնորհն այդ գողտրիկ,

դժնե «ոչ» ըդ թքիր ինձի անտարբեր,

ես այն օրեն կը տառապիմ տարուբեր։

 

Դուն զլացար ինձի շնորհն այդ գողտրիկ

ու սևերու մեջ թաթխեցիր իմ մեղրիկ

ժպտիս ցոլքը, մերթ վառվռւն, մերթ հանդարտ

ես այն օրեն եղա թշվառ մը անբախտ։

 

Դժնե «ոչ» ըդ թքիր ինձի անտարբեր,

այդ «ոչ» ըդ սուր սրտես սորեց արյուններ:

Մերժումի այդ սառ լախտն, ավա՜ղ, վշտագին

գալարեցուց սևերու մեջ իմ հոգին։

 

Ես այն օրեն կը տառապիմ տարուբեր.

վիշտը սիրտըս իմ ըրավ քանդ ու ավեր,

այն օրեն, երբ սև բաժակըն այդ թույնի

ըմպեցի ես, սիրտըս բյուր բյուր կ՛արյունի։

Աքասիաներու շուքին տակ

 

Ծաղիկներէն յուշիկ թերթեր կը թափէ

Բուրումներով օծուն հովիկն իրիկուան,

Հոգիներուն կ'իջնէ երազ մը բուրեան,

Ի՜նչ հեշտին է մըթնշաղն այս սատափէ։

 

 

Աքասիաներ, գինով լոյսէ ու տապէ,

Օրօրուելով մաքուր շունչ մը կը հեւան.

Մինչ կը ձիւնէ ծաղիկն իրենց հոտեւան՝

Զոր խօլաբար հովը գրկել կը շտապէ։

 

 

Ու լոյսն անոնց, անխօս հուրի՛ դիւթական

Հըմայագեղ ու վարսքերով արծաթէ,

Շատրըւանին կ'իջնէ գուռին մէջ կաթէ։

 

 

Ջուրը ցայտքէն ծաղիկ ծաղիկ կը կաթէ.

Վըճիտ, ինչպէս լոյսէ արցունքը մանկան,

Նըւագն անոր կը հեծեծէ հեշտական։

 

 

Ծաղիկներէն հովը թերթեր կը թափէ...։

ՔՈՒՆ

 

Ցուրտ Աշուն մը սարսռագին

Կը հևա իմ հոգվույս մեջ.

Կ’իջնե գիշերը. Կյանքին

Գիրքը կու լա էջ առ էջ:

 

Սրսփանքներ տենդագին,

Ու հծյուններ հիվանդոտ

Հոն կը հածին, կը հանգին

Եղերերգի մը տենդոտ:

 

Ու, – Ձյունապատ հե՜ք քընար, –

Իմ վես սիրտըս կը լըռե.

Ու հոն հեծքն ալ չի մընար.

Լոկ սարսուռն հոն կը բերե

 

Իր վիշտերը խոլական,

Ու տենչանքիս իմ հիվանդ`

Ծաղիկները ա՛լ չըկան,

Չըկա՜ն անոնց բույրն ու խանդ…

Մերժում

 

Մեկ համբույրդ զիս պիտ ըներ երջանիկ

դուն զլացար ինձի շնորհն այդ գողտրիկ,

դժնե «ոչ» ըդ թքիր ինձի անտարբեր,

ես այն օրեն կը տառապիմ տարուբեր։

 

Դուն զլացար ինձի շնորհն այդ գողտրիկ

ու սևերու մեջ թաթխեցիր իմ մեղրիկ

ժպտիս ցոլքը, մերթ վառվռւն, մերթ հանդարտ

ես այն օրեն եղա թշվառ մը անբախտ։

 

Դժնե «ոչ» ըդ թքիր ինձի անտարբեր,

այդ «ոչ» ըդ սուր սրտես սորեց արյուններ:

Մերժումի այդ սառ լախտն, ավա՜ղ, վշտագին

գալարեցուց սևերու մեջ իմ հոգին։

 

Ես այն օրեն կը տառապիմ տարուբեր.

վիշտը սիրտըս իմ ըրավ քանդ ու ավեր,

այն օրեն, երբ սև բաժակըն այդ թույնի

ըմպեցի ես, սիրտըս բյուր բյուր կ՛արյունի։

Կայծեր

 

Հոգւոյս դափ ու թմբուկի

Կ'իջնէ ծիծաղն այս գիշեր.

Ծնծղաներու պէս ցնծուն՝

Ծափ կը զարնեն իմ յուշեր։

 

Բամբիռներու երգին հետ

Քու շահէնի աչքերուդ

Ծիրանեծին բոցն հըրուտ

կ'այրի հոգւոյս մէջ նորէն։

 

Գինով՝ աննիւթ նեկտարէն

Համբոյրներուն ծաղկանոյշ՝

Հոն խօլաբար կը պարեն

ՇարԺուձեւեր բամբիշի։

 

Ցայգն յամրօրէն կը մաշի՜

Ա՜հ, քի՛չ մըն ալ, քի՜չ մըն ալ,

Կ'ուզէ հոգիս գինովնալ

Նայուածքիդ մէջ հրահոսան։

Թրթռումներ

 

 

Լոյսի բիծեր ծիրանի

Կ'ասղնտեն քօղքը մութին.

Լուսնի ցոլքեր կ'անհետին

Խորքը ծովուն հոլանի։

 

Հըմայքներով փողփողուն,

Հեշտութիւն մը կապոյտի,

Հանդարտօրէն կը Ժպտի

Հոգւոյս մըռայլ տենչերուն։

 

Սիրոյ յուշեր լուսաւէտ,

Դողդոջուն ու ցնծագին,

Արագօրէն կը ծագին

Հըպարտ կ'անցնիմ երբ քովէդ։

 

Ըզգացում մը բիւրեղէ,

Ծիածանի երանգով,

Ցաւոտ հոգւոյս մութին քով

Լոյս ակօսներ կը պեղէ։

Վայրկյան

 

Թույլ շրշյուն մը, հետո բույր մը մշկենի.

և համրագին գիրքը ձեռքես կ'իյնա վար.

երազներու պերճուհին է ու կ'անցնի,

ու կը փոթի ծովակն հոգվույս՝ մեղմավար:

 

Ու կը փոթի ծովակն հոգվույս՝ մեղմավար,

և ալիք մը թևը բացած կը վազե

գրկել ափունքն իղձիս ոսկի ավազե:

 

Ո՜վ քաղցրությունը նայվածքին իր ծաղիկ.

ո՜վ պերճությունը գընացքին իր հըպարտ.

ճամփուն վըրա՝ իր քայլերուն հետքը վարդ՝

ուր հեշտորեն կը հածի դեռ իմ մենիկ

 

Սիրտըս՝ բո՜ց մը՝ մըթնշաղին մեջ անհետ...

Անանուն

 

Վայրի՜ ծաղիկ, անունդ ի՞նչ է,

ըսե՛, մասուր ու կանանչե

ցանկապատին շուքին նստած

վայրի՜ ծաղիկ, անունդ ի՞նչ է։

 

Ըսպիտակ, կաթ ու մազտաքե

բուրող ծաղիկ, անունդ ի՞նչ է.

ըսե՛, քի՛չ մը գեթ չե՞ս դողար,

հովիկն անուշ երբոր փըչե...։

 

Հըպա՜րտ ծաղիկ, անունն ի՞նչ է

պարիկին, որ անցավ քովեդ,

հեզուկ ու սև սաթի վետվետ

ցայտք մը ձըգած իր քամակեն:

 

Գիտե՜ս, ծաղի՜կ, անունն ի՞նչ է

դողին՝ զոր քեզ տըվավ հովիկ,

ու ձայնին՝ որ զիս կը կանչե..

Տապի նոպաներ

 

 

Ջըրաշոգին գետին վրայեն ամպանըման կը բարձրանա.

կը փողփողին լազվարթ գույներ ճամբան ի վեր Կապույտ-Դարին.

շինականներ արևահար, ծերունի մը գյուղակ տարին.

արեգակի բորբ ընձյուղներ կ’այրեն ամեն ինչ անխընա:

 

Դարուղիեն կ’անցնին դանդաղ ուղտերը գորշ կարավանին,

թաթավելով իրենց հոգին հըրայքին մեջ տոթական.

երազանքին կիսատ թողած, գինով գինով վարդեր ինկա՜ն,

առանց սյուքի ու պլպուլի կը հեծե ցավն իր վարդենին:

 

Տիվագոլի երակներով բացավայրերն են բոցափայլ,

ծաղիկներու հոգեվա՜րն է, ժամն արևոտ տաղտապանքին.

բազմազեղուն բուրմունքներն են հեշտագրգիռ ու տապագին,

մենաբաղձիկ անտառին մեջ ո՛չ հեծություն կա, ո՛չ դայլայլ:

 

Ժայռերն անփույթ դեռ կը տաքնան, հանդարտորեն, լուսափողփող,

գիրկն անդորրին այս կիզանուտ և երազին տակ բոցավառ,

հնձողներու ձեռքեն հոս հոն հանկարծ կ’իյնա գերանդին վար,

ամենուրեք կը խըլրտի նոպան տապին տախտապարող:

 

Ըսպասումն է հեղգ ու ջերմին, կ’ուշանա դեռ հովն իրիկվան,

որ զովացիկ, պիտի մեղմե տենդն անպարփակ այս թալուկին.

ջերմակարոտ, փաղփուն օձեր լեռներեն վար կը սողոսկին,

և` հըրաշունչ արբշիռ ու բոցերազ` մերթ կը հևան:

 

Դաշտերու մեջ ընկուզիներ կը քընանան հոս հոն ցանցիր,

ո՛չ ճամփորդ կա, ո՛չ ալ թռչուն իրենց շուքին տակ ապաստան.

հսկա խորխի պես կ’երկարի, լայնատարած, մենիկ ճամփան`

ուր սըլացքի ու քայլերու հետին մրմո՜ւնջն իսկ չի հածիր:

 

Թուրինջ գույներ ջըրանըկար… ծիրանի հե՜վք արևմարին…

Մըշակներ ու ձիավորներ պարտեզներեն կը դառնան տուն,

խարխուլ կամուրջն անոնց բեռին տակ կը հեծե խոնջ ու նըկուն,

գետեն անդին երանգ ու ձայն հետըզհետե կը մարմըրին։

 

Ահա գիշերն ալ ծանր ու մեղկ կը գըլորի սարերեն վար,

ու տապահար դաշտավայրեր կը հագենան աղջամուղջով.

կենսանորոգ շունչ կը բերե ըսթափանքի կազդույրն այս զով,

բայց ցորեկին դեռ կը տևե բազմալեզու տենդն հըրավառ:

Մեղուները

 

Տենչանքներըս, տարագնացի՜կ մեղուներ,

ոսկի երիզ մը բանալով

ու զանակներ անձրևելեն

թըռան, գացին, երամ երամ.

անցան, գացին դարուղիեն,

կիսաթափանց մըշուշներու ապրշում քողքը պատռելեն

և հածելեն մեջն արևին ոսկեծաղիկ մառախուղին:

 

Արևակի, սուտակներու ու զյումրյութի

փաղփուն երանգը ծըծելով իրենց չորս դին,

ծործորներեն, բացավայրեն,

ու ցորենի գանդաշներեն անցան անդին.

ես գետափին մոտ մընացի վարատակա՜ն,

մելամաղձիկ երազս հըղած

դեպ հեռավոր ծաղկաստաններ`

ուր թառեցան մեղուներն իմ տենչանքներուս:

 

Մեղուներն իմ տենչանքներուս`

միջօրետքի պահերեն վերջ,

որոնց դարձին ես կըսպասեմ`

ուղեկուրուս զակատելով:

Ահա՜ օրն ալ մըթագնեցավ,

և ես ի զո՜ւր տարաժամ

դեռ կըսպասեմ անոնց հևքոտ ու մեղրազօծ վերադարձին:

 

Ա՜հ, այս ցայգուն

պիտի անցնիմ դարձյալ Վախիս ճամփաներեն

ալ հափրացա՜ծ, ուշակորույս,

գիշերներու ըմպած գինին խավարածոր,

պիտի անցնի՜մ ես այս գիշեր`

երկյուղիս սեպ ճամփաներեն,

իմ գանկիս տակ

հույսի ոսկի բոցին անուրջն առկայծելեն:

 

Ալ հոգնա՜ծ եմ

ըսպասելեն տենչանքներուս մեղրին անույշ,

ու տարաժամ այս հածումին մեջ երջանի՜կ պիտի ըլլամ,

եթե թունեղ խա՜յթ իսկ բերեն

ուղեմոլար մեղուներն իմ տենչանքներուս:

Իրիկվան ձայներ

 

Կ’ալեկոծին տարփոտ ձայներն իրիկվան,

հորձանքին մեջ հոգնակոհակ հովերուն.

անրջածուփ, նըվաղ բույրերն երերուն

վերջալույսին մեջ ոսկեզօծ` կը հևան:

 

Խըրախության աղաղակներ հեշտալուր՝

կը պլլըվին այդ ցնծաձայն նըվագին.

ու կ’անհետին` մեջն այդ ծըփուն հորձանքին`

հեշտերգությանց թույլ ծըվեններ կցկըտուր:

 

Զիլ գեղգեղներ ու նըվագներ վրդովիչ,

ու ջութակի սարսուռին գիծը կարմիր…

Արևմարքին ծաղիկն, որ չի թառամիր,

ինքն ալ գինով ըզգլխանքեն այս թովիչ:

 

Աղմըկահար սույլն ու արշավն հովերուն,

հծծյունները ծաղիկներուն խատուտիկ,

բարդիներու խարշափն ու ծափն հանդարտիկ,

և համերգը խանդոտ` գետին մոլորուն:

 

Կըստվարանա ալիքն հրճվոտ այս ճիչին,

ու կը բախղի հոգվույս պորփյուր քարափին,

ու կ’ոռոգե զիս փրփուրին մեջ ծըփին

երբ խնկագույն լույսերն ինձմե կը փախչին:

 

Արծաթ լույսերն հիմակ տակավ կը ծաղկին,

ու կը ցայտե թավ հեծեծանքն ուտերուն,

լազվարթ ժամեր լուսնի շիթ շիթ կաթիլքին

մեջ կը թրթռան իրենց համբույրն անանուն…։

 

Եվ հոգիներ կ’իյնան անոնց ծնրադիր,

սիրերգությանց ըմպած հըմայքն հըրեղեն.

պայեր անոնց միստիք ճամփան կը պեղեն.

ու կը ցնծան լույսով` զենիթ ու նատիր:

 

Ու կը բացվի փալփլուն` գիշերն երջանիկ,

արձագանգներ կը խաղան դեռ հոս ու հոն.

քերթված մըն է ցայգն համորեն, ջինջ գեղոն`

որ կ’երփներգե ծափ ու ծիծաղ ու ծաղիկ:

Ձմրան պարզ գիշեր

 

Համբոյրիդ, գիշե՜ր, պատուհանս է բաց,

Թո՛ղ որ լիառատ ծըծեմ՝ հեշտագին

Կաթը մեղմահոս լոյսիդ տարփանքին՝

Ու զով շաղերուդ կախարդանքը թաց։

 

 

Պարզ, լուսածածան, հրաշալի՜ գիշեր,

Հոսէ՛ սրտիս մէջ դիւթանքիդ ալիք.

Ճերմակ երազիդ ցայտքերէն մեղրիկ

Պուտ պուտ կաթեցո՛ւր հոգւոյս սիրաջեր։

 

 

Կ'ուզեմ որ դադրին ձայներն այս պատիր,

Ու նեկտարիդ դողն ըմպեմ ես անյագ.

Կ'ուզեմ որ մեռնի՜ն տիւ ու Ժամանակ՝

Ու դաբիրներուդ իյնամ ծնրադիր։

 

 

Ու դաբիրներո՜ւդ իյնամ ծնրադիր,

Այս պաղատագին շարԺուձեւիս մէջ,

Ու մինչ կ'ողողեն զիս ցոլքերդ անշէջ,

Աչքերս ալ մոռնան տակաւ այս նատիր։

 

 

Ցնորաբե՜ր գիշեր, ա՜հ, ընդունէ՜ զիս,

Ընդունէ՜, միստիք ո՜վ անդորրութիւն

Իմ աղերսակոծ շունչիս սօսաւիւն,

Եւ համբոյրն անանց՝ զոր կու տայ հոգիս։

 

 

Սենեակս է լեցուն յուշքերովն աղի

Երէկի հովին վայրագ տարփանքին.

Ու դեռ կը հծծեն խորշերն ողբագին

Վախը գրգանքին անոր կատաղի։

 

 

Նե՛րս խուԺէ ուԺգին, նե՜րս պատուհանէս

Ու լեցուր խցիկս, մինչեւ կաթոգին

Քու սրբութիւնով իր խորշերն յորդին,

Եւ ես արթննամ վաղնջուց քունէս։

 

 

Համբոյրի՜դ, գիշե՜ր, պատուհանս է բաց,

Թո՛ղ որ լիառատ ծըծեմ՝ հեշտագին

Կաթը մեղմահոս լոյսիդ տարփանքին՝

Ու զով շաղերուդ կախարդանքը թաց։

Մթնշաղներ

 

Վերջալոյսի աղջիկն է իր կուսութեան մէջ քրքում.

Ինչո՜ւ մինակ մընացի երազիս հետ թախծագին.

Թմբիներու բոյրին տակ, նուռիներու ծաղիկին՝

Ա՜հ, ինչո՞ւ ես մընացի գիրկն երազին այս տրտում։

 

Ո՜վ դուն հիրիկ ծաղկանոյշ, երբ անցար հետ լոյսերուն,

Բան մը փլաւ հոգւոյս մէջ քայքայումով ողբագին,

Դարձիր քի՜չ մըն ալ Ժպտէ սա լուսաբաղձ հիւանդին՝

Որ քիչ առ քիչ կը մեռնի՜ կառչած իր խօլ յոյսերուն...։

 

Մութը կ'իջնէ հոգւո՜յս՝ ուր վաղո՜ւց գիշեր է արդէն.

Ըսպասումի՜ ցայգ՝ ուր դեռ շողաց լո՜յսն երազին.

Հազիւ քիչ մը բոյր ծըծած մոռացումին ես վարդէն

Նորէն քեզի՜ կը դառնամ, ա՜կն արեւիս ոսկեծին։

 

Լուսնի պայծառ տիւին տակ պիտի համրեմ անդադար,

Բուստէ զարկերն ոգեւոր՝ առոյգ սիրոյ երազին.

Ա՜հ, քիչ մը լո՜յս, Ժըպի՜տ մը՝ որ կեա՜նք ինծի պիտի տար,

Եւ փարատէր լըքումն՝ որ կը ծանրանայ իմ ուսին։

 

Եկո՜ւր, արդէն կը մըսի՜ն հէգ երազներն իմ որբուկ,

Ա՜լ յոգնած եմ անցնելէն կածաններէ մենաւոր,

Անձրեւ կ'իջնէ հոգւոյս մէջ, կը զգամ մահուան սրսըփուք,

Ձեռքս է պարապ մընացեր դատարկին մէջ սըգաւոր։

Ուռիներու շուքին տակ

 

 

Ա

 

Ուռենինե՜ր, լացէ՜ք, լացէ՜ք անդադրում

Արտասուքնիդ շիթ շիթ հոգիս կ'արծաթէ.

Ես կը փարիմ մենիկ պահին այս տրտում՝

Ուր ձեր հեղուկ նըւագն յուշիկ կը կաթէ։

 

Ծաղիկներուն գօտին դեղին, լայնարձակ

Արօտներու զիւմրիւթ իրանն երբ գրկէ,

Ու միջօրի արեւն ալ՝ խուրձ ու տրցակ

Շողերն իր՝ բիլ Ժապավէնով մը պրկէ,

 

Կուգան կոյսերն իմ անուրջիս, հերարձակ,

Մանիշակէ բըլուրներէն ու դաշտէն,

Ես կ'ունկնդրեմ հապըշտապ ու համարձակ

Քայլերուն՝ որ լուռն ուԺգնօրէն կը շեշտեն։

 

Ու կը պարե՜ն. իրենց նազանքն հարսենի

Ու նայուածքնին քօղքած կազի մըշուշով,

Իրենց վարսքին հետ կը խաղայ սիւգ մը զով

Եւ այտերնին կակաջի պէս կը շիկնի։

 

Իրենց մարմինն՝ ակնվանի թափանցիկ.

Իրենց հոգին՝ համբոյր համակ ու շուշան,

Իրենց սիրտը՝ հուր շրջմոլիկ ու բաղձիկ,

Իրենց ծիծաղն՝ արշալոյս մը ջինջ գարնան։

 

Բ

 

Ուռենինե՜ր, արտասուեցէ՜ք տրտմագին

Գորովակաթ արցունքը ձեր արծաթէ.

Քաղցր է ինծի զեղումն այդ ձեր թախծանքին՝

Որ տրտմանոյշ կայլակներով կը կաթէ։

 

Տիւանդորրին համբուն՝ Ժամերն են ոսկի,

Ձեր սաղարթին գորշ ու տարփոտ շուքին տակ՝

Ուր բուրմունքը կուգայ ծաղիկ ու հասկի

Եւ կը հնչէ յուշքերուս ծափը խայտակ։

 

Ուր մերթ ձայնն ալ թմբկիկներուն հեռաւոր,

Ու ծիծաղը բամբիռներուն արծաթի,

Ու գնջուհի երգիչներու տարփաւոր

Սիրերգներուն արձագանգն ալ կը ցաթի։

 

Ու երբ դարձեալ հովիտն համակ ընդգրկէ

Անդաստանին վայրի Լուռը թեւաւոր,

Ու երբ ծառուտքն ալ արբեցած խոնջէնքէ

ԱնշարԺանայ իր խոկին մէջ մենաւոր։

 

Արագիլ մը կ'անցնի յանկարծ անվրդով,

Ցուցադրելով կարմիրն իրեն կտուցին

Ու կը տաքնայ մէջն արեւին հուր ցանցին,

Ու կը ցանէ հոս հոն կափկափն իր թոթով։

 

Գ

 

Ուռենինե՜ր, շիթ շիթ արցունք ցօղեցէք,

Մինչ բուրմունքնիդ իմ հոգւոյս մէջ կ'ամպանայ,

Եւ այս չքնաղ անդորրութեան յեց՝ թող հէք

Երազանքըս պահիկ մը գէթ հեշտանայ,

 

Եւ երբ իջնէ լեռնէն հովիկն իրիկուան,

Ու սրսըփայ թախծոտ օրհներգը սօսին.

Երբոր ցայտքերն աւազանին մէջ հոսին

Ու ձեր շուքին տակ թռչնիկներ թռվըռան.

 

Ու երբ արեւն ալ քրքմաներկ վրձինով

Ոսկեզօծէ սըգատամուկ ձեր հոգին,

Երբ համբոյրի պէս փաթթըւի ձեր շոգին

Անոր ցոլքին՝ եղկ, տարփագին ու գինով.

 

Միշտ, յամրագին կաթկըթեցէք դուք նորէն

Արծաթելու համար խորհուրդն անպարփակ

Որ շուքէ շուք կը թռչըտի լայնօրէն

Ընդգրկելով ամէն դալար շրջափակ։

 

Ու երբ ցայգն ալ ծառաստանին մէջ սահի

Սեւ մագիլով ձեր ջինջ հոգին ճանկելու,

Լացէ՜ք նորէն, դուք համակերպ ու հըլու

Դողդըղագին ձեր տագնապին մէջ ահի։

Խոնջ իրիկունն արագորեն

 

 

Խոնջ իրիկունն արագորեն կը խոնարհի դեպի խավար

բուրմունքներու հաշիշն հոգվույս մեջ կը ցանե հեշտանք մը թույլ,

երգի խազեր կը կրքոտին տակավ տենդոտ հուզումնավար:

 

Անօրինակ մըրափի մը մեջ կիսազգած կը թափառիմ,

ցնցված ձայնեն ճոկաններուն` որոնք կուլան դուրսը անդուլ.

պատուհանեն կը խրկե ինձ հովիկն համբույրն իր մտերիմ:

 

Մութ սենյակիս մեջ կը շրջիմ առջի համբույրն անրջելեն,

ու շրթունքներս են բոցավառ` ջերմութենեն երազային.

փակ են աչքերս, և կամ հանկարծ մերթ անձկությամբ դուրս կը նային.

ա¯հ, լըռությունն որ կը տևե՜, և ըստվերներն ու կը քալե¯ն…

 

Շուրջիս անփույթ իրեն համակ հարցումերուս հանդեպ խուլ են,

հանդիսատես կ’ըլլամ մտքիս պատկերներուն քայքայումին

դուն չե՜ս գիտեր թե ի՛նչ կը զգամ գուրգուրանքես երբոր իմին`

քեզի համար տենդով հյուսած երազանքնե՜րս իսկ կը խըլեն…

Նոպաները

 

 

Մթության մեջ վըհուկի մը պես թախծադեմ,

ցավոտ Սիրո հարվածն է որ կ’իջնե կուրծքիս.

ու Տենչանքի ծիրանիեն հրաշեկ հոգիս

դեռ կ’ընդգրկե հիշատակներ` զորըս կ’ատեմ:

 

Բոլոր լույսերն ալ մարեցան հետըզհետե.

ես կը սիրեմ այս խավարը տառապագին,

ուր վիշտ մը լայն` սիրտըս կուրծքես դուրս կը նետե,

և ես կ’ըմպեմ սև հեշտանքը ցավոտ Կյանքին:

 

Խավարին մեջ չունիմ խարխափն երազանքին,

ու կը դադրիմ սերերու շուրջ թափառելեն.

բոցեղ աչքերս ունին կայծակ մը թախծագին,

սիրտես ցավերն հեծքեր վայրագ լոկ կը խըլեն:

Հիւղը Դաշտի ճամբու մը վըրան,
կամ ըստորոտը լերան,
ուղեւորին Ժամանման
ըսպասող հիւղն ըլլայի։
Ու գգուանքիս կանչէի
ես ճամբորդներն անԺաման.
ու ճամբուն վրայ մենաւոր,
ու ճամբուն վրայ ոսկեման,
եկւորներուն դիմաւոր՝
ծըխանիս ծուխն ամպէի։ Ու գրգանքիս կանչէի
ուղեւորներ պարտասուն,
ու բարեւի մը փոխան
հազար բարիք ես տայի։
Հազար բարիք ես տայի,
գոլը կրակին ճարճատուն
կութքը բերրի դաշտերուն,
բոլոր միրգերն աշունի,
ու մեղր ու կաթ ու գինի... Ու լսէի ես ցայգուն,
քովը կրակին ճարճատուն,
երգն իրիկուան եկւորին.
ու ջամբէի ես ցայգուն
երազներով պատարուն
նինջ՝ իրիկուան եկւորին։
Ու լսէի ես այգուն,
սրտապատար ու տրոփուն
գովքն իրիկուան եկւորին.
ու դիտէի ես այգուն,
ու խոկայի օրն ի բուն
երթն իրիկուան եկւորին...։ Ու ձմեռներն ալ համբուն,
հըրաւիրակ զըւարթուն,
կանքնէի քովը ճամբուն.
ու ձիւնապատ հէք մարդուն
ես հայրօրէն, լայնաբաց
երկու թեւերս պարզէի.
մի՜շտ քաղցրագին, նիւթացած
հըրաւէ՜րն ես ըլլայի։ Ա՜հ, ըլլայի՜, ըլլայի՜,
դաշտի ճամբու մը վըրան,
կամ ըստորոտը լերան,
ուղեւորին Ժամանման
ըսպասող հի՜ւղն ըլլայի։

Նավակները

 

 

Նավակներ մեկնեցան ամենն ալ, բաղձանքով ակաղձուն.

հեռացան ամենն ալ` ծըփանուտ Երազիս ափունքեն.

անձուկին բոցը զիս պաշարե՜ց. Ըսպասման հիվա՜նդն եմ.

հոգեսարս դողերով և հուրքով միշտ ցայգերն են հըղի.

գիշերներն ես համբուն կը սպասեմ ծիրանի այն դարձին.

ու ցայգուն ալ կ’անցնիմ ավազուտ ափունքեն` դողահար`

սրտաթափ ու խանդոտ երազի կայծերով առլըցուն:

Դարձուցե՜ք նավակներս հողմավար, ջրանո՜ւյշ պայիկներ,

դարձուցե՜ք նավակներս դյութավար, իրիկվա՜ն հովիկներ…։

Սոնադին

 

Միջոցին մեջ կը թոշնի

լույսի ծաղիկը թրթռուն.

ըմպած մըռայլն ամպերուն,

տըխուր է ծովն աշունի:

 

Ցորեկներուն կը հակին

գորշություններն հոգվույս մեջ`

ու գիշերվա երգը գեջ

լացավ թոնով մը մեկին:

 

Ամայության մը տրտում

կու գա ինձ ցավն երբեմնի.

և երազանքս անպատում

կը կոծկոծի՜, կ’արյունի:

 

Հովը կ’ոռնա խուլորեն,

ու գիշերը կ’երկարի՜.

ալիքներու ժըխորեն

ու սարսափեն խավարի:

 

Դալուկ սիրո մ’աշնանային

կը կաթե դողն հոգվույս մեջ,

ուր հուրիներ կը նային

անրջածին, լուսամեջ:

 

Բայց կը վախնամ որ նորեն

խուսափի՜ լույսն երազին,

ու մըշուշներ գաղտորեն

վայելքներուս շուրջ հածին:

 

Աղաղակ մը մեջն հոգվույս,

արագորեն կը ձայնե

մահվան պարը սրտահույզ,

մեռա՜ծ է կույսը ձյունե:

 

Տարփատենչիկ, զաղփաղփուն,

աղջիկն է ան անուրջիս,

երազունակ ու փաղփուն

հոգին կանգնած է առջիս:

 

Ու կը տեսնեմ դեռ շողուն

փայլը սրտին իր նըսեմ.

մոգութենեն աչքերուն

հափշտակված կ’երազեմ…:

Վերադարձի երգ

 

 

Կսկիծ կայ սրտիս մէջը վիրաւոր

Զոր արեւին լո՜յսն անգամ չի բուԺեր.

Խորունկ ու ցաւոտ մորմոքում մը որ՝

Ա՜հ, պիտի լայննա՜յ երբ իջնէ գիշեր։

 

Կը հիւծին ցոլքերն յոյսին հեռաւոր,

Խարոյկի մը պէս՝ որ վաղ է մաշեր.

Բայց դեռ կը յուզէ զիս տեսիլք մ'աղուոր՝

Զոր ինձ կը բերեն անցեալին յուշեր։

 

Ու պիտի ապրի՜մ, վիշտը նոր ուԺեր

Կը բերէ յանկարծ հոգւոյս սիրավէր.

Կեանքին կը դառնամ դեռ չըրած գիշեր։

 

Փուշեր նետուեցան օրէ օր վէրքիս,

Ու հոն հեծեծանք մը բերին հովեր.

Բայց սիրոյ յոյս մը կ'արեւէ հոգիս։

Հովին անցքը

 

 

Անդնդագալար օվկիանի պես

կ’ուռի այս գիշեր հովն ալիք ալիք,

կը ծըծեմ լեղի սարսափն իր ճամբուն…

իր լալոնին մեջ սենյակս է ծըփո՜ւն,

հոգիս` իր ահեղ կոչին խաղալիք`

մինչ լույս շավիղ մը կ’երկարի մտքես…։

 

Լեռներեն կ’իջնե հևքն իր մոլեկան,

իրար բերելով ձեռքերս` անձկագին

մինչ ես ծնրադիր` կ’ունկնդրեմ երգի՜ն,

երգին խոլարձակ, երգին թախծագին…

ե՞րբ պիտի հասնի իր հանգըրվանին

արհավրոտ Ուխտին այս գոռ կարավան…։

 

Բուռն համեմունքով իր շունչն է լեցուն.

ու կ’առնե ծովուն բույներն աղտաղտուկ`

մինչ զայն կը տանին պայերն ամբարձիկ,

համբույրն իր կուգա մինչև իմ խցիկ.

և ես հըպումեն կը փախչիմ գաղտուկ,

հըպումեն` վայրի վիշտով ակաղձուն:

 

Մարած է քրքում լույսը լամպարիս,

հորդող մութին մեջ հևալեն տրտում.

ես դեռ կըսպասեմ ալեկոծ Անցքի՜ն,

նայվածքըս լեցուն իղձով կաթոգին,

ա՜հ, քու՛կդ եմ արդեն, ո՜վ միստիք ցնցում,

ո՜վ ձայն, մինչ ուժգին հոգվույս կը փարիս…

ԴԵՂԻՆ ՎԱՐԴԵՐ

 

 

Փթթեցե´ք միշտ, դեղին վարդեր, լքվա՜ծ վարդեր,

Խորհրդանիշն առանձնացած հոգիներու.

Միշտ կը հուզեք դուք իմ հոգիս խռովքով մ’աղու,

Անհուսության դալուկն հագած տժգույն վարդեր:

 

Անհուսության դալուկն հագած տժգո՜ւյն վարդեր,

Զձեզ հավետ պիտի սիրեմ ես սրտագին.

Ու միշտ սիրել պիտի չուզե իմ դառն հոգին,

Կարմիր ու ձյուն ճերմակ վարդերն ուրախաբեր:

 

Կարմիր ու ձյուն ճերմակ վարդերն ուրախաբեր

– Սուր հեգնանք մը ցավով ճմլած հոգիներու,

Ինծի երբեք անույշ հրապույր մը չեն ազդեր…

 

– Կույս ու զվարթ երանությամբ օծված վարդեր,

Երգեցե´ք միշտ ընկճվածի երգերն աղու,

Լքված հոգվոց դուք մըտերիմ, տժգո՜ւյն վարդեր:

 

 

Վայրկեան

 

 

Թոյլ շրշիւն մը, յետոյ բոյր մը մշկենի։

եւ յամրագին գիրքը ձեռքէս կ'իյնայ վար.

երազներու պերճուհին է որ կ'անցնի,

ու կը փոթի ծովակն հոգւոյս մեղմավար։

 

Ու կը փոթի ծովակն հոգւոյս մեղմավար։

եւ ալիք մը թեւը բացած կը վազէ

գրկել ափունքն իղձիս ոսկի աւազէ։

 

Ո՜վ քաղցրութիւնը նայուածքին իր ծաղիկ.

ո՜վ պերճութիւնը գընացքին իր հպարտ.

ճամբուն վըրայ՝ իր քայլերուն հետքը վարդ՝

ուր հեշտօրէն կը յածի դեռ իմ մենիկ

 

սիրտըս՝ բո՜ց մը՝ մըթնշաղին մէջ անհետ...։

ՍԻՐԵՐԳ

 

Երբ կը մեկնիմ ես քու քովեդ,

կ'ըլլամ շիկնոտ ու թրվռուն՝

ինչպես կ'ըլլա բուրումնանետ

վարդենիքեն անցնող առուն:

 

Եվ ջուրին պես այն թրվռուն,

քու նախընծա գրկանքիդ հետ,

մոլորվելով կ'ըլլա անհետ՝

գետ հոգվույդ մեջ սրտիս առուն:

 

Ու գետին պես՝ սրտիս առուն

կը տանիս քու մահվան ճամփեդ,

զարնելով զայն մերթ ծաղկավետ

ափունքներուն, մերթ քարերուն

 

***

 

Ու կը սահի ճյուղ մը վարսքենմետաքսե՝

իր ծիծերուն մինչև ծմակը շուշան:

ու պտկունքներն հեշտությունով կը սարսռան,

ու թղթիկը իր բոց բառերը կ'ըսե,

իր տառերը կտրոփե մութին մեջ...

Շերամին նինջը

 

 

Շերամատան մեջ կը հնչեն բոժոժները զիլ` դափին,

որուն հուշիկ կ’ընկերանա ձայնն երգեցիկ կիներու,

և կը մարի մերթ ճարճատուն ծիծաղներուն մեջ ծափին,

պատուհանեն լուսնի լույսի շափրակներ ներս կը թափին:

 

Ըսթափանքի ժամն է պչրոտ, փափկամարմին շերասին`

խածումն որուն` կը քթքթա տերևուտքին մեջ դալար.

ու սատափներ, ու զյումրյութներ, ու շողակներ… միասին.

մեկ փաղփի մեջ կը նույնանան շերամ, տերև ու լուսին:

 

Երազանուրբ անասնիկին օրհասն ու մահն ըսպիտակ,

վերջին քունն ալ դափ ու ծափով պիտի տոնեն վաղ գիշեր,

օդանույշի ձեռքով բանված զանակածոպ լույսին տակ

հինգ աղջիկներ հուսկ օրորը պիտի երգեն վաղ գիշեր…:

ԳԻՇԵՐԻՆ ԵՐԱԶԱՆՔԸ

 

Աղջամուղջին մեջ գիշերը կ’երազե

Պայծառ այգուն վառ շրթները կեռասե.

Ու ցնծության լույս աստղերը կը ժպտին

Հրաշափառ գոգն հրճվանքի կապույտին.

 

Բայց երբեմն ալ մղձավանջի մը մեջ թունդ

Գիշերն այգը կ’երազե զերթ անդունդ.

Ու հևքեն վերջ ոռնումներու բիրտ հովին

Անձրևի հորդ արցունքերը կը թորին:

 

 

Վայրկյաններ

 

 

Հրայրքի մեջ գիշերը զայն կ’երազեմ,

շրթունքներըս պատրաստ իր մեղկ համբույրին.

բայց ժըխորին մեջ կը մոռնամ վերստին

այն պահերն` ուր զայն սիրած եմ մոլեգին:

 

Ու կը մոռնամ ես նոպաներն ալ բոլոր.

հորդ կիրքերու ժամերն ամեն ըղձածոր`

երբ կ’իյնամ ոտքն իր տեսիլքին` մինչև որ

անշարժանամ պաղատանքիս մեջ մոլոր:

 

Ու չեմ հիշեր ցորեկն ասոնք, երբ խունկե

ա՛լ ավելի հեշտ բուրմունք մը մեղկօրոր

իր ծըփանքին մեջ հույզերըս կը լլկե:

 

Այդ բուրումի եղկությունն, որ միշտ անկե

կը ծորի և կը պարուրե զիս` բոլոր

հոգիդ անծիր մոգությամբ մը կը խնկե:

ԿԱՅԾԵՐ

 

Հոգվույս դափ ու թմբուկի

Կ’իջնե ծիծաղն այս գիշեր.

Ծնծղաներու պես ցնծուն՝

Ծափ կը զարնեն իմ հուշեր:

 

Բամբիռներու երգին հետ

Քու շահենի աչքերուդ

Ծիրանեծին բոցն հըրուտ

Կ’այրի հոգվույս մեջ նորեն:

 

Գինով՝ աննյութ նեկտարեն

Համբույրներուն ծաղկանույշ՝

Հոն խոլաբար կը պարեն

Շարժուձևեր բամբիշի:

 

Ցայգն համրորեն կը մաշի՜,

Ա՜հ, քի՜չ մըն ալ, քի՜չ մըն ալ,

Կ’ուզե հոգիս գինովնալ

Նայվածքիդ մեջ հրահոսան:

***

Կուգա սիրերգն հեղեղատին

անտառներու մեջ մենիկ,

երբ ժըխորներ պահ մ’ընդհատին,

հասնի գիշերն երջանիկ.

 

Արևելքի գիշեր մը ջինջ,

շափյուղազարդ երկինքով,

ուր հեշտություն է ամեն ինչ,

ամեն իր լի բուրմունքով:

 

Ծառաստվերի տակ սխրալի,

բուներուն մոտ ու հեռու,

ջինջ հեղեղը կը թավալի

արծաթացող լույսերու:

 

Ու կը շրջի անտես ոգին

հոն անտառի ծառերուն`

խարշափն որոնց թույլ, հեշտագին,

կը նվագե օրորուն:

 

Պիշ կը դիտեմ սաղարթախիտ

արահետները նրբին,

ու երազներս ականակիթ

հետզհետե կը թափի՜ն…

 

… Դեռ մինչև ե՞րբ, ըսե՜, հոգի́ս,

դեռ մինչև ե՞րբ տառապիմ՝

պրպտելով անրջանքիս

թոշ ծաղիկը մտերիմ:

 

Գուցե վաղը մթնե հոգիս,

գուցե դո՜ւն ալ թարշամիս,

մ’եղծեր հըմայքն անրջանքիս

ու ծաղիկը պաշտումիս…

Երազի օրեր

 

Կարմիր ծաղիկ մը գարունի

Առտու մը ինծի նվիրեցիր.

Ըզգացի թե տենդեր ունի

Երազկոտ միտքըս ուշացիր։

 

Խանդաղատանք մը հորդեցավ

Իմ նըվաղկոտ լանջքիս տակ՝

Դողաց սիրո սարսուռն անցավ՝

Ու թովանքը համբույրին հուր։

 

Եվ ըղձակաթ իմ հեգ հոգիս

Ըզգաց սիրտիդ հուրքն արծարծուն,

Ու մետաքսե ուղի մը զիս

Սեր-Ծաղիկին տարավ ածուն։

 

Հոն ժըպտեցավ կյանքը ինծի,

Հըմայքներու հույլովն անցավ,

Եվ ուրվական մը կասկածի

Անոր մոտեն երբեք չանցավ։

ՄԱՐՄՆԻ ՎԵՐՔ, ՍՐՏԻ ՎԵՐՔ

 

 

Մարմնի վերքը` արտաբացված դանակե`

Ի՜նչ արցունքներ դառնակայլակ կը քամե.

Ի՜նչ հուզումով ու տխրությամբ համակե,

Մարմնի վերքը` արտաբացված դանակե.

 

Սրտի վե՞րքը, ո՜հ, դառնագույն է, Աստվա՜ծ,

Սեւով անքակ, խոցերով ժանտ է պատած.

Խեղճ ու թշվառ կամ տարամերժ ու լքված

Սրտի վե՞րքը, ո՜հ, դառնագույն է, Աստվա՜ծ:

 

Մարմնի վերքը սպեղանի ունի բույժ,

Անցնելով նա մոռցուկ կ'ըլլա շատ կանուխ,

Զանգակ չունի նա տխրահունչ, մահագույժ.

 

Սրտի վերքը մինչ գերեզմանն երկարած

Ողի մ' ունի, արցունքներու զերթ մեկ ուղխ.

Սպեղանին անոր երկինքն է պահված:

Մեռելոց

Ձըմեռ օր մը, ձիւնին մէջէն, մի՜սմինակ,

ձիւնին մէջէն, տարի դամբանն իմ հոգւոյս,

Ժըպիտով մը ծընած նախկին սէր մը կոյս.

ըսպիտա՜կ վարդ՝ որ սառեցաւ ձիւնին տակ։

 

Գարուն մըն էր, եւ համբոյրով մը բացուած

դամասկեա՜ն վարդ, գինով արփին գաղջ գոլէն,

նըւաղեցաւ ուրիշ սէր մը. սէ՜րն, Ա՜ստուած՝

զոր թաղեցի՝ յուսատ՝ կեանքին կանչելէն։

 

Ամրան վերջն էր, նայուածքով մը բողբոջած

դեղին վա՜րդս ալ ինկաւ աշնան շունչին տակ.

զայն վերցուցի՝ արդէ՜ն եղած յիշատակ՝

ու նետեցի փոսին մէջ, ցա՛ծ, ա՜հ, շա՜տ ցած։

 

Հիմակ ամէն մեռելոցի ես կ'երթամ

անոնց մարմար դամբանին վրայ ցրտաշունչ,

աղօթքով մը, կորած մէգին մէջ տարտամ

անոնց յուշքին, մըտաթափառ, լուռ ու մունջ։

 

Ու մըտածումս ալ, հէ՜ք նԺդեհ քահանայ,

խաչ հանելով կ'ըսէ բառեր լուսեղէն.

ու նայուածքըս կը բաԺնըւի երբ հողէն,

հոգիս զանոնք անգա՜մ մըն ալ կը մոռնայ...։

 

 

ՀԻՇԱՏԱԿ

 

 

Գիշեր է լուռ, մութը պատած է չորս դին,

Մըտածում մը կը սավառնի վեր, ետին,

Ստվերամած ու մթասքող ամպերուն.

Եվ կիսատված խուրհուրդներս թև կառնուն.

 

Մըտածում մը կը սավառնի վեր, հեռո՜ւն,

Խորհրդավոր քողարկումի մութին տակ.

Ու աչքերս խորհրդամած, սևեռուն,

Բյուր խորհուրդներ կը բերեն ինձ անհատակ.

 

Խորհրդավոր քողարկումի մութին տակ

Լուռ անձկություն մը կը պրկե զիս հանկարծ.

Կ’արթըննա մեջըս բյուրավոր հիշատակ:

 

Լուռ անձկություն մը կը պրկե զիս հանկարծ.

Մութը խորին, ու բույլ մ’անշեջ հիշատակ

Սարսուռներով կը համակեն զիս հանկարծ:

 

 

***

Լուսնի մահիկն երբ

սանդուխներու վրա

մեղմով կը տեղա

լույծ, անձրևակերպ

սահանքն ի լույսին,

 

Եվ երբ մանիշակ

գոլորշիներուն

մըշուշն անապակ

կը ծաղկի թրթռուն

ծովերուն վըրա.

 

Խորն իմ սենյակիս

կը հանգչի հոգիս.

փակաչք ու անթարթ

կը ծըփամ հանդարտ

ըստվերի գորշ գորշ

լըճակներուն մեջ:

 

Հայելիներուն

հոգին պըրիսմակ

կը դողա համակ,

երբոր սարսըռուն

աշտանակներուն

ծիրանի ցոլքեր

կը սահին անոր

վըճիտ ծալքերեն։

Հոգվույս ալ մեջեն

տակավ կ’երկարի

փափուկ արծաթի

շավիղ մը ձայնի:

Ու ճառագայթներ`

որ զիս կը կանչեն

հոգվույդ ալուցքեն

կը հասնին ինծի:

 

Հապո՜ն, կը մեկնին

իմ անրջանքին

թիթեռներն ամեն,

ու միջոցին մեջ

հուշիկ կը գըծեն

շառայլ թըռիչքին

ակոսն հեշտագին:

 

Ակոսն հեշտագին`

որ ձայնիդ կառչած

կ’երկարի մինչև

քու սրտիդ արև…։

Քոյր, մօտեցիր կըրակին

 

 

Քո՛յր, մօտեցի՛ր կըրակին,

ծըխէ տերեւն այս բուրեա՛ն,

զի ամէն բան ինձ կրկին

կը դարձընէ հոտն արեան։

 

Քո՛յր, մօտեցի՛ր դարակին

ու բեր հեղուկն հընձանեան,

զի ամէն բան ինձ կրկին

կը դարձընէ համն արեան։

 

Քո՛յր, մօտեցի՛ր ճըրագին,

մարէ՛ զայն, թող լուսինկան,

զի ամէն բան ինձ կրկին

կը դարձընէ գոյնն արեան։

 

Քո՛յր, մօտեցի՛ր նըւագին,

երգէ՛ դաշտերն ու ցորեան,

զի ամէն բան ինձ կրկին

կը դարձընէ ձայնն արեան։

 

Քո՛յր, մօտեցո՛ւր իմ ձեռքին

աստուածաբոցն հըրացան,

զի ամէ՜ն բան ինձ կրկին

կը յիշեցնէ վրէ՛Ժն արեան...։

Այգերգ

 

Սարերուն մեջ կը կոծկոծի այգուն` կոչնակը վանքին,

եղնիկները մըթնշաղին դեպի գետափ կը դիմեն.

աղջիկ մըն է կարծես հովը` գինով մուրտի բուրումեն`

որ ջուրերուն վրա կը դառնա սարսուռի պարն հեշտագին:

 

Վանքի քովի արահետեն կարավանները կ’անցնի՜ն,

բոժոժներուն երգը լալով գիշերին մեջ տրտմորեն.

մինչ կը սպասեմ ջինջ լույսերուն` որոնք ծագիլ կը համեն.

ու կը լըսեմ շշուկներն` որ կը հծծեն մեջը ցանկին:

 

Կիրճին խորը, ժայռին ծոցն է գյուղանըկարը փռված,

տարտամորեն, հսկայական, արծիվի մը ձևերով,

մագիլները խորասուզած խորշերու մեջ մըթամած:

 

Արբշիռ բույրեն` զոր կը բերե ինձի առտուն անխըռով,

ես կ’երազեմ ծառերուն տակ ու կըսպասեմ խոլաբար,

լույս պարիկին` որ իղձերըս պըսակելու պիտի գար:

Իրիկունը

 

Սա իրիկունն ըլլայի ես,

եւ հըպէի ճակտին ամէն անցորդի,

չքնաղագեղ ու նըւաղուն յամուրդի

սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես։

 

Սա իրիկունն ըլլայի ես,

լի երգովը թռչուններուն, մարդերուն,

ու տարրերուն աղաղակովը տրոփուն՝

սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես։

 

Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես,

թոյլ, նազենի, շըղարշային, վարդաբոյր,

ու ծըփայի զերթ ոսկեսար վարագոյր

վըրան ամէն հոգիի։

 

Սա իրիկունն ըլլայի ես,

լի զանգակին ղօղանջներովն երկնաճեմ.

խնկապատար, օծուն, ջահուած Ժամի պէս

սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես։

 

Սա իրիկունն ըլլայի ես,

իմ անդորրիս մէջ ոգեւար աղջըկան

մարող ճրագին բոցեր տալու իմ ցոլքէս.

սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես։

 

Սա իրիկունն ըլլայի ես,

լի գոռ ծափովն ովկիանի ջուրերուն.

սիւքին ծաղիկ մեղեդիքովն ակաղձուն,

սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես։

 

Սա իրիկունն ըլլայի ես,

որ կը մարի սատափ բարձին վրայ ցայգուն.

թօթափող վարսքը գունագեղ ու ծփուն,

սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես։

 

Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես,

համայնական, չքնաղ, քաղցրիկ, լուսագէս.

եւ ամենուն տայի հուրքէս, ոսկիէս։

Սա իրիկո՜ւնն ըլլայի ես։

ԱՆԴԱՐՁ

 

 

Գյուղին արևը կը հատնի լռին.

Նեղ արահետեն, մոտեն բլուրին,

Կապույտ-Դարն ի վեր դագաղ կը տանին.

Հոն կը նիրհե խոր, դժբախտ պատանին,

Ճերմակով հագված անդա՜րձ ուղևոր:

 

Ճերմակով հագված անդարձ ուղևոր,

Կը թողու հայր մ’ու մայր մը սըգավոր

Սև օճախի մը մեկ հատիկ բոցն ալ`

Ցուրտ հովեն փչված պիտ’ չըշողա ալ.

Խրճիթն ալ պիտի մխա օրե օր:

 

Խրճիթն ալ պիտի մխա օրե օր,

Ինչպես գիշերն որ կը խոկա տխուր,

Արագ խուսափումն արևին փարփառ`

Զոր ուրվականներ տարին անբարբառ,

Բոց դրոշներով, ցնցումով կարմիր:

 

Բոց դրոշներով, ցնցումով կարմիր,

Այգուն կը տոնեն սեգ վերադարձն իր,

Ու սև պրկումներ զայն շուտ կը թողուն:

Բայց կսկիծը սուր, սուգը վրդովուն,

Ճերմակ պատանքն ա՜լ չեն քակվիր տղուն:

Ցնորոտ անդորրություններ

 

 

Հեշտ, փայփըլուն գիշերներու անդորրություն մը ցնորական…

Դոդոշներու մերթ կեղերջներ լուռին սրբույթը կը լլկեն.

ծովախորշին մեջ ընկղմած լույսե աչքեր` որ կը խոկան`

հոգնա՜ծ, մաշա՜ծ իրենց տարփոտ, իրենց բոցեղ տրտմութենեն:

 

Ցայգն է ժայթքած իր շողակի շատըրվաններն անրջական,

հեռուներեն ուտի մը թավ հեծքը կուգա դողդըղալեն.

այս գիշեր ջերմ ու երազված կայծեր հոգվույս խորերն ինկան,

կը մարեմ լույսը լամպարիս, ու կ’երազեմ մըրափելեն:

 

Շանթե աչքեր, բոցե թևեր մըտածումիս կ’անցնին քովեն.

և հուրիներ` նոր հոլանած ալապաստրը իրենց կուրծքին`

որոնց համար շրթունքներըս անթիվ իղձեր կը թոթովեն:

 

Որմին վըրա տրտմություն մը կը ցանե բիլ եղրևանին,

դաշտերուն մեջ հարսնուկներու բոսոր իղձերը կը ցամքին.

մինչ ես կ’ըմպեմ հաշիշն անհագ ցընորաբեր այս գիշերին:

***

Համատարած անդորրության մը մեջեն,

կիսաթափանց մըշուշներուն մեջ հալած

ուրվագիծը տուներու`

որոնց լայնաքթիթ պատուհաններեն

կը ժայթքեն

լույսի ցայտքեր` տարփագին ծաղիկներուն պըլլըված:

Ու հեշտոտ ու մարմըրուն

աղաղակն ալ նըվագներուն լարավոր

կը ծաղկեցընեն դյութանքն անդորրիկ,

գիշերվան մը երջանիկ:

Ու կ’երկարի՜, կ’երկարի՜

խմբանկարը տուներուն`

տարտամորեն փաթթըված

մեջն ապրշում մըշուշին,

ու լայննալո՜վ, լայննալո՜վ

դեպի ծովափն` ու երկչոտ

կը սպասե

ալիքներու համբույրին:

Ու եզերքեն հանդիպակաց,

ծայրը դալար հրվանդանին,

ուր վաղուց

մեռան ճիչերը ցորեկին,

ծովին փոթ փոթ երանգածուփ թավիշին վրա

միապաղաղ կ’անդրադառնա

ուրվանըկարը խուսափուկ

լույսի ծըփուն ծաղիկին`

որ կը ծըլի փողփողուն ծովեզերքի փարոսեն:

Ու դեռ հեռուն,

քաղաքեն ու բացավայրեն ալ անդին,

կ’ընդնշմարեմ արտևանները ցըցուն,

մանիշակե լեռներուն

մարմաշի մեջ պլլըված

հսկա հարսեր հեշտամոլ`

որոնց տարփանքը կըզգաս

հեռուներեն, հեռուներե՜ն… ։

Ու կը լըսեմ վարերեն թևճակներու նըվագն ալ,

ջուրերուն վրա թըրթըռուն,

ու կը լըսեմ ծաղիկներուն ալ երգը

աղաղակ մը սիրածուփ`

սահած ծոցեն դաշտերուն`

ուր ցաները կը վետվետին սիրատարփ,

Ուր երկինքն ալ կը քնանա

կապույտներու խորհուրդին մեջ երազելով

վաղորդայններն երջանիկ:

Կիրակմուտք

 

 

«...Եկեալքս ի մտանել արեգականն

Տեսաք զլոյս երեկոյիս...»

 

Յուշիկ փախչող իրիկուան ծիրանի լոյսն է զըւարթ...

Ոսկի թելեր՝ պլլըւած խունկի թաւիշ մըշուշին.

Կապոյտ ծոպեր, ծիածան, ծըփուն ձայներ, միստի՜ք վարդ

Լոյսէ արցունք մոմերու՝ որոնք հանդարտ կը մաշին։

 

Խունկի ծարաւ իմ հոգիս կը ծըծէ պահն այս հանդարտ,

Ոսկեկըրակ աչքերով բուրվառներ երբ կը ճօճին.

Պակուցում մը հոգեգրաւ հոն կը թողու զիս անթարթ,

Կը զգամ համբոյրն իմ հոգիս պարուրող բիլ մարմաշին։

 

Մեղեսիկի երանգներ կ'օծեն պարոյրը խունկին.

Խորհուրդին եմ ծնրադիր բազուկներըս խաչանիշ՝

Ու կը սպասեմ որ ծագի հոգւոյս պայծառ կիրակին...։

 

Ջահերն հիմակ կ'երազե՜ն համակ զիւմրիւթ ու թարշիշ...

Կամարներէն, խորանէն կը ծագին լոյս ու ծիծաղ.

Հոգիս քիչ քիչ կը թաղուի անուրջին մէջ այս չքնաղ։

 

Յուշիկ փախչող իրիկուան ծիրանի լոյսն է զըըւարթ...։

Գետափի երազանք

 

Գյուղն համորեն կը մրափե ծոցն արևոտ ժայռերուն,

տիվանդորրի պահն ըմպած է մեղկ հեշտություն մը սյուքի,

ու ջուրերուն վրա կը ցանե գինովի դողն իր թրթռուն,

գետն համբույրի մը երազով դեպ ի ափունք կը թեքի:

 

Գետեզերյա ծառաստաններ, միջօրետքի այս պահուն,

ինձ անծանոթ թավուտքներե կը խրկեն բույրն հեշտանքի,

որ համրորեն կը ծավալի ծաղիկներեն այն լըքուն,

ասդին անդին տարտըղնըված` որոնց հոգին կը ցամքի:

 

Եվ հընամի ծառեր զյումրյութ միայնությանց ընդմեջեն

կ’արտածորեն մուշկի բույրեր ու ժպիտներ ալ բոսոր.

կիսամըրափ կ’երազեմ, զիս աղաղակներ կը կանչե՜ն…:

 

Ձայներ` դյութիչ աշխարհներե, տարտա՜մ, անո՜ւյշ, հեռավո՜ր`

որոնք անդին զիս կը տանին երանաստան մը բաղձոտ

Ու կը նիրհեմ արբշիռ` հովին դյութիչ նեկտարն ըմպած հոդ:

Ցայգն է պայծառ...

 

 

Ցայգն է պայծառ անհունորեն

ցոլցըլանքովն իր խոլապար.

օդանույշներ` որ մեղմաբար

քնքշանքով զիս կը պարուրեն:

 

Բուստ համբույրով` որուն կարմիր

կարոտովն իմ հոգիս կուլար,

ինչպես փանդիռ մը մեղմալար`

պոնդերու տակ մեղկ ու ցանցիր:

 

Պարզկա ցայգուն անուրջին մեջ

լըվալ կ’ուզեմ հիմակ հոգիս,

և հըրահրել երբեմնի շեջ

աշտանակներն իմ երազիս:

 

Մըտածումըս կ’անցնի նորեն

շավիղներեն իր լուսավետ,

հեշտություններ հոգվույս հավետ

բերելով իր ճամբաներեն:

 

Գինո՜վ եմ ես ծաղկանց բույրեն,

տարաշխարհիկ ու գըրավիչ,

ու ձայներն ալ` որ քիչ քիչ

իմ երազներըս կ’օրորեն:

 

Եվ անծանոթ աշխարհներուն`

անեզրին մեջ խորհրդազեղ`

կ’անդրադառնա մեջն իմ հոգուն

կրկներևույթը գունագեղ:

 

Պիտի ըզգա՜մ ես տևաբար

բուրումն անոնց ծաղիկներուն,

որոնք հեշտին կը դառնան պար`

լուսացնցուղ ցողով լեցուն:

 

Պիտի ծըծե՜մ ես անդադար

հոծ երազանքն անոնց բալին,

ու շողերն` որ կը փալփըլին`

ոսկեպաղպաջ` ինչպես նեկտար:

 

Պիտի անցնի՜մ ես խանդավառ

այդ լուսոռոգ ուղիներեն,

ես` ուխտավոր ուղեմոլար`

խորհրդածուփ թափառելեն:

 

Պիտի անցնի՜մ ես Անհունին

հավերժալուռ երկինքներեն,

մինչև հույզերս ամեն թոշնին`

ու ես երկիր դառնամ նորեն:

Բյուրեղի դյութանք

 

Մանուկ մըն է, որ կայներ դեմն հըրածամ արևին,

կ’օծե հոգին իր շուշան լուսացնցուղ երազով,

ու կը ծըծե հոտևան խտղանքն ու դողն այգուն զով,

մինչ մեղեսիկ աչուկներեն Եսին ցոլքով կը վառվին:

 

Նըշուլագեղ ու պայծառ ցոլքով վճիտ իր Եսին`

երկինքն` որուն հրճվանքի ակեր ունի կապուտակ.

ու կյանք սերն հորդած է հոն լեռնածին զերթ վըտակ`

ուր կաթիլներ ու ցայտքեր հետզհետե կը հոսին:

 

Բյուրեղ մը կա ձեռքին մեջ` զոր կը ճոճե դարձդարձիկ,

յոթը գույնի տե՜նչն ունի, լույսի անհուն խաղերուն.

երանգներու, շողերու կ’ըղձա անուրջն օրորուն,

և արևին կը նայի միշտ կաթոգին ու բաղձիկ:

 

Ա՜հ, ի՜նչ դյութանք, ծիածան ծոպե՜ր ունի ամեն բան…

շափյուղակնե՜ր… կարկեհա՜ն… զյումրյո՜ւթ, շողակ ու թարշիշ…

ծովն է լեցուն գույներով ու ծիրերով ոսկենիշ,

ինչպես դաշտերն ու լեռներ, ինչպես մարմանդն ու ճամփան:

 

Ծափ կը զարնե, ծիծաղեն ծըլե՜ր է ծիրն իր այտին,

անո՜ւյշ արև մանկական, ամպ ու մեգի անգիտակ,

իմ երկինքս ալ կը հրճվի ոսկեծիծաղ լույսի տակ,

ու մոռացված բուրմունքներ զիս կըզգլխեն վերստին:

 

Պրիսմակ մըն ալ ե՜ս ունիմ, ու կը դիտեմ ցնծագին

սիրույդ արևը պայծառ, սիրույդ արև՜ը ջերմին,

ու խանդաբորբ իմ հոգիս հանդեպ անոր պաշտումին,

մանո՜ւկ մըն է, որ կայներ դեմն հըրածամ արևին…:

Ճերմակ վարդեր

 

Ըսպիտա՜կ վարդեր, ըսպիտա՜կ վարդեր,

Զոր հովն անտեսեց այս ճամբուն վըրայ,

Շամբուշ հովն աշնան՝ որ կը դըղրդէր

Մոլեգին ՝ հողին ընդերքն համօրէն.

 

Ճերմա՜կ գաղափար, ճերմա՜կ գաղափար,

Աշնան մոլուցքէն դողահար հիմակ,

Համբո՜յր շուշանի, դիւթանք ձիւնեղէն,

Փերթ փերթ լուսինկայ, ապրշում համակ,

 

Բե՜ր ինծի իղձիդ կաթը խանդաղատ։

Մենաւո՜ր վարդեր, որ մելամաղձիկ

Մառախուղներուն մէջ դեռ կը Ժպտիք,

Ապրեցէ՜ք հոգւոյս մէջ յաւերԺօրէն։

Մտերմիկ տեսիլներ

 

 

Ու կը դառնան ջըրանիվներ ծերունի,

կափկափելով համբարուի հեքիաթներ,

թախծապատում բարբառի հո՜ծ կշռություն,

որ կ’ակոսե լուռն աշնանի գիշերին:

 

Ու մարմանդին զյումրյութ` պայիկն օդանույշ

նոր կը հագնի լույսի մետաքս թելերով

շարամանված պատմուճանն իր մըշուշե`

ուր մերթ շողակն օդաքարին կը վառի,

 

Ու բոժոժին ձայնեղ՝ գանգյունն արծաթե...

Ու սայլորդին ըստվերն որ` գո՜րշ` կ’երկարի՜.

ու սիկառին ծուխն` որ բիլ բիլ կ’ամպանա`

ու լազվարթե գիծը ճամփուն հեռացող…։

Երազի պահեր

 

Լույսը մարած սենյակիս մեջ,

ուր կը հոսին գալար գալար

հորդ ալիքները մութին,

ու կ’անհետին

արծաթ շողերն երազի,

ես կը փնտրեմ մըտամոլար

ըղձանույշի ձեռքն այն փափուկ, երկնային`

որ պիտի տար ինծի ծաղիկն ըսփոփանքին:

 

Ես կը փնտրե՜մ,

ըսպասումեն հոգիս համակ պարտասած,

ու տենչանքով մշտահած.

ես կը փնտրեմ,

հորիզոնին վըրա նսեմ,

լույսի շող մը` զոր կը մարեն անդուլ վարանքն ու կասկած:

 

Ու տակավ,

կ’իջնե ձանձրույթն երազանքիս,

հանդիսավոր ու տրտում,

ու կը պատե իր մըշուշե պարուտակին մեջ հոգիս

անձկությունով անպատում:

 

Մըտածումը, ինչպես ճամփորդ ուղեկորույս,

կ’անցնի փութով, անձկագին,

երկարաձիգ, մերթ լուսավոր ու մերթ անլույս

ճամփաներեն իմ մտքին:

Ա՜հ, կը շտապեն, կը փախչի՜ն

ճամփաներու լույսերն ամեն,

հանկարծական խուճապի մը մատնըված,

ճառագայթի հազիվ վերջին

բիծ ու խաղեր կը համեն

քովը ճամփուն մթամած`

ուր համագրավ կը տարածվի վեհունի ցայգն համորեն:

 

Ես կը փնտրե՜մ,

պատըշգամբին վրա կանգուն,

զույգ մը աչքեր` մեղեսիկե, որոնց ճըրագը վառի

հոգվույս մեգ ու խավարի

անդոհության մեջ դժխեմ:

 

Պատըշգամբին վրա կանգուն,

ձեռքս հոգնաբեկ ճակատիս,

մինչ կը հոսի գիշերն ինչպես ծով անհուն

դեպի ափունքն երազիս`

ես կը սպասեմ հորդ ու վըճիտ լույսերուն,

որոնց բոցը պիտի ցոլա անծիր ցայգուն մեջ հոգվույս:

Առտվան արևի մեջ

 

Ահա՜ կ’անցնի ցայգս անքուն,

մութին ծածքը կը մաշի.

ու կը կայթե կույսն այգուն

իր քողքին մեջ մըշուշի:

 

Անցան սայլերն ալ դանդաղ,

ու մըշակներն երգեցիկ,

ու բանվորներն ու հոտաղ`

ճամփաներեն բալաձիգ:

 

Ճառագայթներ խուսափուկ

լիճերուն մեջ կը խաղան,

և հանկարծ թույր մը դեղձան

կը ներկե ջուրը փափուկ:

 

Ու բոցեղեն լեզվակներ

կը ծըծեն մեգն համորեն,

արևին կյա՜նքն հըրեղեն,

արևին փա՜ռքն անըստվեր…։

 

Հոգիես ներս կը խուժե

քրքումն ալիքի նըման,

և հովիկին առտըվան

գինովությունն հաշիշե:

 

Լիճը բոսոր հարսնուկի,

ցորենի ծովը կանանչ,

կը հծծին տաղն անճանաչ

մըտերմասաց շըշուկի:

 

Ու մարմանդները ճանճկեն,

ու սարերը կապտորակ

եղկ հծծյունով մը կ’երգեն

լույսին ոսկի պատարագ:

 

Տունկեր ռեհան ծաթրինի

կը ծըխեն խունկ մը վայրի,

որ կ’ամպանա ու կ’այրի

բուրվառին մեջ արփենի:

 

Հոգիես նե՜րս կը խուժե

քրքումն ալիքի նըման,

և հովիկին առտըվան

գինովությունն հաշիշե…։

Ջուրէն դարձին

 

 

Երբ բլուրն ի վար

աղբիւրէն դարձին,

իր վարսքի խուրձին

մէջը սողոսկի

նուրբ մատիկն ոսկի

արեւի լոյսին.

հիր սափորն ուսին

երբ բըլուրն ի վար

աղբիւրէն դարձին,

մեղմով ծածանի

լաչակն հողմավար՝

թեւով թռչունի.

ու ծիածանի

թոյրով պսպըղայ

աչքն իր գեղանի.

եւ երբոր ցնծայ

հնչիւնը՝ ծնծղայ

զարդոսկիներուն.

տենչանքով անհուն

հոգիս պիտ' ըղձայ

գանձեր՝ զոր չունի։

Ծարաւ շիղին պէս

պիտ' ըղձայ անի,

երկու կաթիլ ջուր

շուրթերուն իր կէզ։

Եւ իր ճակատին՝

զովացքը ցրտին,

ճակատին կըրակ՝

զովացքը ցրտին,

կարմիր սափորի

ջուրին սառնորակ

ցօղովը բերրի՝

կակաջ ձեռքերու...։

Ա՜հ, այս իրիկուն

սափորն իր ուսին

աղբիւրէն դարձին՝

սիրոյս անանուն

ջերմ սարսուռներով

կը դողայ սօսին...։

ԵՐԱԶԻ ՊԱՀԵՐ

 

Լույսը մարած սենյակիս մեջ,

Ուր կը հոսին գալար գալար

Հորդ ալիքները մութին,

Ու կ’անհետին

Արծաթ շողերն երազի.

Ես կը փնտռեմ մըտամոլար

Ըղձանույշի ձեռքն այն փափուկ, երկնային`

Որ պիտի տար ինծի ծաղիկն ըսփոփանքին:

 

Ես կը փնտռե՜մ,

Ըսպասումեն հոգիս համակ պատրաստած,

Ու տենչանքով մշտահած.

Ես կը փնտռեմ,

Հորիզոնին վըրա նսեմ,

Լույսի շող մը` զոր կը մարեն անդուլ վարանքն ու կասկած:

 

Ու տակավ,

Կ’իջնե ձանձրույթն երազանքիս,

Հանդիսավոր ու տրտում,

Ու կը պատե իր մըշուշե պարուտակին մեջ հոգիս

Անձկությունով անպատում:

 

Մըտածումը, ինչպես ճամփորդ ուղեկորույս,

Կ’անցնի փութով, անձկագին,

Երկարաձիգ, մերթ լուսավոր ու մերթ անլույս,

Ճամբաներեն իմ մտքին:

 

Ա՜հ, կը շտապեն, կը փախչի՜ն

Ճամբաներու լույսերն ամեն,

Հանկարծական խուճապի մը մատնըված.

Ճառագայթի հազիվ վերջին

Բիծ ու խաղեր կը համեն

Քովը ճամբուն մթամած`

Ուր համագրավ կը տարածվի վեհունի ցայգն համորեն:

 

Ես կը փնտռե՜մ,

Պատըշգամբին վրա կանգուն,

Զույգ մը աչքեր` մեղեսիկե, որոնց ճըրագը վառի

Հոգվույս մեգ ու խավարի

Անդոհության մեջ դժխեմ:

 

Պատըշգամբին վրա կանգուն,

Ձեռքս հոգնաբեկ ճակատիս,

Մինչ կը հոսի գիշերն ինչպես ծով անհուն

Դեպ ի ափունքն երազիս`

Ես կը սպասեմ հորդ ու վըճիտ լույսերուն`

Որոնց բոցը պիտի ցոլա անծիր ցայգուն մեջ հոգվույս

Արևին

 

Հարավի մեղմ ու լիաշունչ հովին հետ,

որ վաղուց երազված համբույրի մը պես,

իմ սիրակարոտ հոգիս հեշտանքով կը լիացնե,

շողա՛, ո՜վ արև, շառափներովդ ոսկեծայր,

մառախլապատ Երկունքիս մեջ`

ուր Մտածումը կը դեգերի ուղեմոլար,

շողա՜, շողա՜, բարի՜ արև, հիվա՜նդ եմ…։

Պատուհանիս հեղուկ ծոցին մեջ ինկած խելահեղ,

միջօրեի հեշտադալար ու բոցակապ երազին գիրկը,

թևատարած կըսպասե՜մ.

պլլե՜ զիս բոցեղեն ցանցերուդ մեջ,

ու օրորե՜ ջերմագին

ու կիզանուտ համբույրիդ տակ

թող հոգվույս մեջեն անցնին կարգավ

մանուկներն ընդարմացած:

Մինչև որ

կանգնիմ նորեն ու անցնի՜մ դարձյալ

տարփանքիս խանդաղատ ճամբաներեն:

Հիվա՜նդ եմ, բարի՜ արև, շողա՜, շողա՛…

հոգիս թռչնիկ մըն է,

օդ ու լույսի, երգ ու ծիծաղի կարոտ,

բայց երգը, որ իր ալուցքեն կը թռչի,

անտես ու ստվերոտ սանդուխներու վրա

կ’իյնա շնչահեղձ:

Շողա՜, շողա՜, բարի՜ արև, հինա՜նդ եմ…

Ճառագայթող գոլիդ մեջ հեշտագրգիռ,

մինչ կը խժա տարօրինակ, խոլ պարը զամբուռներուն`

հուրքե՛դ գինովցած`

ու, մինչ թուփ ու ծաղիկ ծարավեն կը մարմըրին,

ես կ’ըմբոշխնեմ խտղտանքն անանուն` երջանիկ տիվանդորրիս

համրորեն ու գիտակից

գինովությամբ հեշտագին:

Քի՜չ մըն ալ դեռ,

ա՜հ, շողա՜, շողա՜, բարի՜ արև, հինա՜նդ եմ…

Վերջին անգա՜մ մըն ալ,

դեռ իրիկո՜ւն չեղած,

ու, դեռ տամուկ գիշերին վըհուկը զիս չընդգրկած,

վերջին անգա՜մ մըն ալ

փարե հոգվույս խանդաբորբ ու կաթոգի՜ն,

հիվա՜նդ եմ, բարի՜ արև, շողա՜, շողա՜…։

Մանիշակ ու մամուռ

 

 

Ժայռերու զով շուքին տակ

Կանանչ խոտի խուրձ մը կար`

Որ ունենալ կը ցանկար

Քարին գույնը կապուտակ։

 

Ինքը ցողի՛ պետք ուներ,

Որ գույներով զանազան

Կարմիր ծաղիկ, ծիածան`

Երբոր արևը փայլեր։

 

Քարն երջանիկ էր ո՜րքան...

Առանց ցողի ալ` գույներ

Ու ծաղիկնե՜ր կը շիներ`

Շողերուն մեջ օգնական։

ԿԱՊՈՒՅՏ ՀԱԾՈՒՄՆԵՐ

 

Կը դառնա ժիր կախիլներն իմ ապրըշումե անրջանքիս,

Ոլորելով դեղին, ճերմակ մահն երբեմնի շերասներուն.

Խըռովանքիս մեջ կըսպասեմ, ո՞ւր, արդյոք ո՜ւր պիտի հանգի

Կույս ու ծաղիկ երազներուս դեղձան շառափը մարմըրուն:

 

Դառն հրճվանքով ես կը դիտեմ խելխոլ շրջպարն այդ դարձդարձիկ,

Գիրկն անդորրիս կիսամըրափ և անձկանքիս մեջ ամրափակ,

Տենչ մը դալար բաղեղի պես կը պլլըվի հոգվույս բաղձիկ`

Զոր տենդագին կը գալարեր հուր սերերուն ուժգին պապակ:

 

Հապօ՜ն, անցի՜ր, ծըծե՛ հեշտին համբույրն անույշ լելակներուն,

Ու թևաբախ սուրա հոն` ուր զույգ մը դաշտեր բիլ սմբուլի

Քեզ կըսպասեն` խնկապատար ցայգուն ցողովը թաթավուն,

Իրենց անհուպ միայնության մեջ` սըգավոր ու հեշտալի:

 

Շրջանն ըրե մարմանդներուն ու ծաղկածին հովիտներուն,

Անցիր տըմույն ըստվերներու մեջ աղոթող անտառներեն,

Գոտի հյուսե շուրջն ալևոր քարշեպներուն ու գալարուն

Գետին վըրա` որ կը վազե հըռնդալեն ու հևալեն:

 

Անցիր փաղփուն հյուսիսայգին բորբ աչքերու շամանդաղին,

Մինչև երդեմն արտորսրազօծ` կանացի բոց հոգիներուն,

Ըսե կրակոտ նայվածքներուն թե մանո՜ւկն եմ իրենց խաղին

Ու տար անոնց դողն ըստվերոտ պաղատանքիս իմ մոլորուն:

 

Այս իրիկուն, լուռ, անշըշուկ, օրհասին հետ բզզյուններուն,

Ու խաղաղիկ հորձանքին մեջ թռչուններու ցագանդորրին,

Այս իրիկուն, թե՜լն անուրջիս, գընա՛, անցի՜ր, հուշիկ հեռո՜ւն`

Լուսածըրար երկինքներու ճամբաներեն լայն ու լըռին:

 

Խոլ դարձիդ մեջ, գընա՛ պահ մը կայքն ադամանդ աշխարհներուն,

Ժապավենիդ վրա շարելով անոնց արցունքը գունագեղ.

Խորասուզե ծոպդ ոսկեզօծ` ծովածիծաղ ու թրթըռուն

Քընարին բիլ նայվածքներուն ծփծփանքին մեջ հորդազեղ:

 

Ու շնչահատ վազե մինչև միգամածներն ոսկեփոշի,

Ու ցնծագին անցիր անոնց մըշուշապատ շավիղներեն,

Բայց անոնց բյուր շըլացքներեն քու ճղճիմ հուրքդ երբոր մաշի,

Փոթով ինծի՛, փոթով ինծի՛, փութով ինծի՛ դարձիր նորեն…

ԿՅԱՆՔԻ ԵՐԳԸ

 

Ահաբեկիչ կնճիռներուն մեջ կյանքին

Լալահառաչ, սուր հծծյուններ ինձ ըսին.

“Ամեն հույսեր մեծ պարապին կը հանգին,

Ունայնություն մը կը պրկե կյանքը սին:

 

Ամեն ծաղիկ խամրում մ’ունի իրեն մոտ.

Ու ամեն կյանք` մութ ստվեր մը իր ետին.

Ծաղիկներու բուրումին պես խնկահոտ

Ամեն հույսեր դեռ չըծլած կ’անհետին”:

 

Բայց մխացող խոհերուս մեջ ծիրանի

Լույս մը հանկարծ սըպրդեցավ շողալով,

Կյանքի փարփառ երգն ոսկեսար, գեղանի,

Որուն ցվերջ ունկնդրեցի դողալով:

 

“Տխուր ողբեր թող չքանդեն քեզ,– ըսավ,–

Թող չցնդին ոսկի հույսերդ ցիրուցան.

Իր վերջն ունի ամեն կնճիռ, ամեն ցավ`

Զինք մոռցնող ժպիտները լուսացան:

 

Ահա ի՛նչպես, տես, կապույտն ալ կամարին

Մերթ ամպերու գորշությունով կ’աղարտի,

Անձրևին տակ իր ժպիտներն կը մարին,

Անձրևն,– այդ լաց,– սակայն երգն է ավարտի:

 

Ամեն անձրև արև մ’ունի իրմեն վերջ,

Ինչպես ամեն լաց իր ժպիտն արփենի.

Ու տևական ուրախություն մը միշտ պերճ

Պիտ’ հաջորդե ժպիտներուն երբեմնի”:

 

 

 

 

 

 

 

***

 

Ճառագայթի պես ոսկեվարս ու նրբին,

Երբոր ճամբեն կ’անցնի հըպարտ, լուսարագ,

Բան մը սրտես կ’ըլլա բոցին պատարագ

Իր աչքերուն` ուր կը մոռնամ ես արփին:

 

Երազային, ծաղիկի պես նրբավոր,

Երբ կը ժպտի պատուհանին ետևեն,

Թռիչներ հոգվույս մեջ լուսաբաղձ` կը թևեն

Խոլ անուրջով կապույտներու հեռավոր:

 

Ու երբ կ’երգե ջութակին հետ սարսըռուն

Մեղմածավալ հեշտերգն իրեն ցայգային,

Կարծես աչքերն իր լուսափաղփ կը նային

Տենդոտ պահին` մեջ իմ հոգվույս ալքերուն

ՑԱՅԳԱՆՎԱԳ

 

 

Կու գա սիրերգն հեղեղատին

Անտառներու մեջ մենիկ,

Երբ ժըխորներ պահ մ’ընդհատին,

Հասնի գիշերն երջանիկ:

 

Արևելքի գիշեր մը ջինջ,

Շափյուղազարդ երկինքով,

Ուր հեշտություն է ամեն ինչ,

Ամեն իր լի բուրմունքով:

 

Ծառաստվերի տակ սխրալի,

Բուներուն մոտ ու հեռու,

Ջինջ հեղեղը կը թավալի

Արծաթացող լույսերու:

 

Ու կը շրջի անտես ոգին

Հոն անտառի ծառերուն`

Խարշափն որոնց, թույլ հեշտագին,

Կը նվագե օրորուն:

 

Պիշ կը դիտեմ սաղարթախիտ

Արահետները նրբին,

Ու երազներս ականակիտ

Հետզհետե կը թափի՜ն…

 

… Դեռ մինչև ե՞րբ, ըսե՜, հոգի՛ս,

Դեռ մինչև ե՞րբ տառապիմ

Պրպտելով անրջանքիս

Թոշ ծաղիկը մտերիմ:

 

Գուցե վաղը մթնե հոգիս,

Գուցե դո՜ւն ալ թարշամիս,

Մ’եղծեր հըմայքն անրջանքիս

Ու ծաղիկը պաշտումիս…