Էսօր իմ եարին տեսայ` բաղչի մէջըն ման գալով,

Գեդինըն զարդարվեցաւ իմ եարի օսկէ նալով.

Բըլբուլի պէս պըտուտ էկայ վարդի վըրայ` ձէն տալով,

Ջունուն էլաւ խիքըս գըլխէս, սիրտըս` տըխուր, աչքըս` լալով.

Յոյս ունիմ իմ Ստիղծողէմէն` միր դուշմանն ըլի էս հալով:

 

Եա~ր, էդ քու նազ ու ղամզով ջանըս փէլ ու փանդ իս արի,

Խըմիլ իս էշխով շարբաթըն` պըռօշնիրըդ ղանդ իս արի,

Խաթուխալով, քաղցըր լիզվով շատ ինձպէսին բանդ իս արի,

Տո՛ւր դանակըն, ինձի սպա՛նէ. մի՛ ասի` ռիշխանդ իս արի.

Չունքի մահըս եարիմէն է, թո՛ւղ'լի միռնիմ լաւ գօզալով:

 

Տարին տասնէրկու ամիս մազիրըդ հուսած կու'լի.

Պըռօշէմէդ միղր է կաթում, թուղնիս` եախէդ թաց կու'լի.

Գարնան շընչի [ծաղկի] նըման կարմիր վարդըդ բաց կու'լի.

Ի՞նչ օգուտ է քու բաղմընչուն` ղարիբ բըլբուլըն լաց կու'լի.

Մուրվաթ չունիս, պըտուտ գուքայ` բաղչի վըրայ ճըկճըկալով:

 

Յիփ քու սուրաթըն կու քաշին` նաղշումըն շընուք կու տաս.

Կու վըռվըռաս ճըրագի պէս` սաղչումըն շընուք կու տաս.

Մըշկով լիքըն բըրօլի պէս թաղչումըն շընուք կու տաս.

Բաց կու'լիս կարմիր վարդի պէս` բաղչումըն շընուք կու տաս.

Քամին դիբչի փօթլիդ մէջըն` հուտըդ գուքայ վըռվըռալով:

 

Յիս էլ ուրիշ եար չունիմ, էս գըլխէն վա՛ղ իմացի.

Ա՛նգաճ արա, մա՛տաղ իմ քիզ, էս խօսքըս սա՛ղ իմացի.

Մըտի՛կ արա քու Ստիղծողին` տուզ-նամագ-ա՛ղ իմացի.

Սայաթ-Նովին մի՛ ջըգրեցնի` էշխէմէդ տո՛ւսաղ իմացի.

Խիլքըս գըլխէմէս տարիլ իս քու, բէ՛մուրվաթ, գարդիշ տալով:

 

Աշխարհումըս ա՛խ չիմ քաշի, քանի վուր ջա՛ն իս ինձ ամա.

Անմահական ջըրով լիքըն օսկէ փընջան իս ինձ ամա.

Նըստիմ` վըրէս շըվաք անիս` զարբաբ վըրան իս ինձ ամա.

Սուչս իմա՛ցի, է՛նէնց սպանէ` սուլթան ու խան իս ինձ ամա:

 

Մէջքըդ` սալբու-չինարի պէս, ռանգըդ փըռանգի ատլաս է,

Լիզուդ` շաքար, պըռօշըդ` ղանդ, ակռէքըդ մարգրիտ, ալմաս է.

Օսկու մէջըն մինա արած, աչքիրըդ ակնակապ թաս է.

Պատուական անգին ջավահիր, լալ-բադէշխան իս ինձ ամա:

 

Յիս էս դարդին վո՞ւնց դիմանամ, մակա՞մ սիրտըս ունիմ քարած.

Արտա՛սունքս արուն շինեցիր, խիլքըն գըլխէս ունիմ տարած,

Նուր բաղ իս` նուր բաղչի մէջըն` բոլորքըդ վարդով չափարած.

Վըրէդ շուռ գամ բըլբուլի պէս` սիրով սէյրան իս ինձ ամա:

 

Քու էշխըն ինձի մաստ արաւ. յիս զարթուն իմ, սիրտս է քընած.

Աշխարհս աշխարհով կըշտացաւ, իմ սիրտըս քիզնից սով մընաց.

Եա~ր, քիզ ինչո՞վ թարիփ անիմ` աշխարհումըս բա՛ն չըմընաց.

Կրա՛կէ, ծովէմէն դուս էկած ռաշ ու ջէյրան իս ինձ ամա:

 

Ի՞նչ կու'լի` մէկ հիդըս խօսիս, թէվուր Սայաթ-Նովու եար իս.

Շուղքըդ աշխարհըս բռընիլ է` արեգագի դէմըն փար իս.

Հուտով հիլ, միխակ, դարիչին, վարդ, մանուշակ, սուսանբար իս,

Կարմըրագուն` դաշտի ծաղիկ, հովտաց շուշան իս ինձ ամա:

 

Էնդուր աչքըս չէ ցամաքում` սըրտիս մէջըն արին մընաց.

Վունչիչ դարով չըլաւացաւ` մըհլամըս հիդ եարին մընաց.

Էշխէմէն հիւանդ պառկեցայ, աչքըս ճանապարհին մընաց.

Յիփ միռայ` ի՛ժում տիս էկաւ` նազըն բէիղրարին մընաց:

 

Գարունքվան վախտըն լըցվիլ է. էրա~նի ձիզ, ծաղկած վա՛րիր,

Թէ բըլբուլին բաղն ղըրգեցիք, մանուշակով լիքըն սա՛րիր,

Բաս ինչի՞ ձէնըն չէ գալիս, սա՛լբու-չինար, էդ ի՞նչ արիր,

Ճուղքըդ բըլբուլին սըպանից` կարմիր վարդըն խարին մընաց:

 

Ալ պուճպուճէն ասաց խաբէ սարումըն ղարիբ բըլբուլին,

Յիփ բըլբուլըն միտըն ածաւ ռեհնով կապած թայիգուլին.

Ով վաղ գընաց, վարդըն քաղից. չասին թէ պէտք է բըլբուլին,

Վա~յ քու դարին, ղա՛րիբ բըլբուլ, վուր լէշըդ չափարին մընաց:

 

Խօսքիրըդ քա~ղցըր-քաղցըր է, լիզուդ շաքար ու նաբաթ է,

Խըմողին վընաս չի անի` ձեռիդ բըռնածըն շարբաթ է.

Շաբաթըն օխտն օր ին ասի` քու հագածըն նուր բաբաթ է.

Հագիլ իս բեհեզ ծիրանին` ծալած ղալամքարին մընաց:

 

Աշուղի լիզուն բըլբուլ է, օրհնանք ունէ, նալաթ չըկայ.

Շահի մօդ խօսքն անց կու կէնայ, սըպանելու ջալլաթ չըկայ.

Հէքիմ ու դադաստան չըկայ, մէ դըրուստ ադալաթ չըկայ.

Մէ մարդ չըկէր` ազատիլ էր, Սայաթ-Նովէն դարին մընաց:

 

Վունցոր վուր ղարիբ բըլբուլըն մէ տարով բաղին կարօտ է,

Էնէնց գուլայ քու սիրողըն` ձեռիդ արաղին կարօտ է.

Դուն ուրիշի հիդ մի՛ խօսի, քու ճուրտըն աղին կարօտ է.

Հասիլ է ծուցիդ շամամըն` օսկէ թաբաղին կարօտ է:

 

Մէ զադ չըկայ` գուման ածիմ, ասիմ` է՛ն նըման է գունքըդ,

Անղալամ, անզարնիշ քաշած օսկու պէս է փայլում ունքըդ.

Բօյէմէդ չուրս մատն աւելի լըցվիլ է դօշդ ու թիկունքըդ.

Զարով, աբրէշումով հուսած մազիրըդ շաղին կարօտ է:

 

Դուն խօմ է՛ն գըլխէն գոված իս, յիս քիզ նուրմէկ գովիմ` ա՛րի.

Ծուցըդ վարաղնած հուջրա է, հուտ ունէ մուշկ ու ամբարի.

Իրէք հարուր վացունուվից` ամէն անդամըդ ղարարի,

Կուռըդ` շիմշատ, մատնիրըդ` մում` բըրօլէ ճաղին կարօտ է:

 

Յիս էլ ուրիշ եար չիմ սիրի, աշխարհումըս դո՛ւն իս իմըն.

Թէ մէ շաբաթ քիզ չիմ տեսնի, կու կըտրիմ քամանչի սիմըն.

Թէգուզ թագաւուրըն կանչէ, թէգուզ Լօղմայի հէքիմըն.

Վո՞ւր մէ դարդըս կու հասկանան. դուգունըս դաղին կարօտ է:

 

Գիշիր-ցերեկ ման իմ գալի` էշխէդ եա՛նա-եանա, գօ՛զալ,

Ա՛նգաճ արա, մա՛տաղ իմ քիզ, մէ քիչ կա՛մաց գընա, գօ՛զալ,

Աշխարհըս ո՞ւմն է մընացի, վուր ինձ ու քիզ մընայ, գօ՛զալ,

Մակամ միռա՞ւ Սայաթ-Նովէն` անգաճըդ խաղին կարօտ է:

 

Քանի վուր ջան իմ, եա~ր, քի ղուրբան իմ. աբա ի՞նչ անիմ.

Արտասունք անիմ, շատ հոգուց հանիմ, եա~ր, ղադէդ տանիմ:

Ասիր` ջէյրան իմ. թուղ քի սէ՛յր անիմ, եա~ր, մըտիկ անիմ:

Մո՛ւտ բաղչէն նազով, քիզ գովիմ սազով, եա~ր, իլթիմազով:

 

Մազիրըդ` դաստա, պըռօշըդ` փըստա. հէյրանի վախտ է.

Ե՛կ նընգնինք չօլըն, վուր հասնինք գօլըն. ջէյրանի վախտ է:

Բըլբուլըն` վարդին, վարդըն` բաղաթին. սէյրանի վախտ է:

Մո՛ւտ բաղչէն նազով, քիզ գովիմ սազով, եա~ր, իլթիմազով:

 

Շուռ գանք համդամով, յիրգնային նամով թուփըն թացվիլ է.

Խաղ կանչինք հանգով, լալէքըն` ռանգով, վարդըն բացվիլ է:

Սուսան-սընբուլով, ղարիբ բըլբուլով բաղըն լըցվիլ է:

Մո՛ւտ բաղչէն նազով, քիզ գովիմ սազով, եա~ր, իլթիմազով:

 

Պատուական շինած, նըման նըմանած Լէյլու դիդարին.

Եա~ր, ուշքըս գընաց, մազիրըդ մընաց վրայ մուհաջարին:

Բաղըն` զարդարած, բըլբուլըն` քընած վարդի սաջարին:

Մո՛ւտ բաղչէն նազով, քիզ գովիմ սազով, եա~ր, իլթիմազով:

 

Հագիլ իս ատլաս, թուրլու զար ու խաս. սալբու դալ րօվուն.

Ձեռիդ ունիս թաս, լըցնիս ու ինձ տաս. ղուրբան իմ քօվուն:

Թաք դու բաղչէն գաս անիս մասնէմաս քու Սայաթ-Նովուն:

Մո՛ւտ բաղչէն նազով, քիզ գովիմ սազով, եա~ր, իլթիմազով:

 

Աշխարհըս մէ փանջարա է. թաղիրումէն բէզարիլ իմ,

Մըտիկ տըվողըն կու խուցվի. դաղիրումէն բէզարիլ իմ.

Էրեգ լաւ էր, կանց վուր էսօր. վաղիրումէն բէզարիլ իմ.

Մարդ համաշա մէ՛կ չի ըլի. խաղիրումէն բէզարիլ իմ:

 

Դօվլաթըն էյթիբար չունէ, յիփոր կ'էրթայ իր շըքարով,

Լաւ մարդն էն է` գլուխըն պահէ աշխարհումըս էյթիբարով.

Աշխարհըս միզ մընալու չէ` իմաստնասիրաց խաբարով,

Գ'ուզիմ թըռչի բըլբուլի պէս. բաղիրումէն բէզարիլ իմ:

 

Ո՞վ կ'օսէ, թէ` յիս կու ապրիմ առուտէմէն ինչրու մուտըն.

Աստըձու ձեռումըն հիշտ է մարդու աշխարհք ելումուտըն.

Ղուրթս է՛նդուր ճանփայ չէ գընում` շատացիլ է խալխի սուտըն.

Քըսա՛նըն` մէ՛ ղուլ չին պահում. աղիրումէն բէզարիլ իմ:

 

Աշխարհըս միզ մընալու չէ, քանի նըստինք զօղ ու սափին.

Հում կաթնակի՛ր` Աթամի զա՛թ, նա՛լաթ ըլի էդ քու բափին.

Հանփիրութինըս հատիլ է, չիմ դիմանում խալխի գափին,

Դօստիրըս դուշման ին դառի. եաղիրումէն բէզարիլ իմ:

 

Սայաթ-Նովէն ասաց` դարդըս կանց մէ ճարըն շատացիլ է.

Չունիմ վաղվան քաղցըր փառքըս, հիմի դարըն շատացիլ է.

Բըլբուլի պէս է՛նդուր գուլամ` վարդիս խարըն շատացիլ է.

Չին թողնում վախտին բացվիլու. քաղիրումէն բէզարիլ իմ:

 

Աջաբ քու սիրտըն ո՞վ շինից` խոնարհից` հիզնից բէդամաղ.

Քանի գ'ուզէ մարդ վուր հարբի, վո՞ւնց կու'լի վազնից բէդամաղ.

Եա՛ր, յիս քիզ ի՞նչ գէթ իմ արի. նըստած իս միզնից բէդամաղ.

Քամեցիր էշխիդ մանգանով. յի՛ս պիտիմ քիզնից բէդամաղ:

 

Ինչ քիզանից հիռացիլ իմ, իմ ջանումըս ջան չէ մըտի.

Ուշք ու միտքըս դուն իս տարի, ձեռիս մէջըն բան չէ մըտի.

Հէնց գիդիմ, թէ չուրս տարի է Քաղաքըն քարվան չէ մըտի,

Ռախտարի նըման նըստած իմ` իջարից, միզնից բէդամաղ:

 

Հալբաթ սէրըն կէս է ըլի, վուր միզի ատիլ է ուզում.

Չուրս տարեկան էրեխի պէս եարըս խըրատիլ է ուզում.

Բըռնիլ է էշխի դանակըն` սիրտըս կըտրատիլ է ուզում.

Շատ մարդ կայ նըստած լաց'լիլիս, գօզալի նազնից բէդամաղ:

 

Թէգուզ իմա՛ցի, կարդա՛ցի իմաստնասիրաց առակըն.

Էշխէմէդ ջունուն իմ էլի, վիր էկաւ սըրտիս վարակըն.

Ա՛ստուաձ վըկայ, մարդ չըքա՛շէ` դըժար է էշխի կըրակըն.

Տեսայ արունուտ ջէյրանըն` վուրսնուրդի նիզնից բէդամաղ:

 

Անցկացաւ աշունքվայ վախտըն, սալբիքըն խաղալ է ուզում.

Հասաւ գարունքվան հուսանըն` բըլբուլըն էլ գալ է ուզում.

Սայաթ-Նովէն առանց նընգիր` ճիդըն գըցած լալ է ուզում.

Ջառ կորցըրած խօնթքարի պէս նըստած է խազնից բէդամաղ:

 

 

Ինձ ու իմ սիրեկան եարին մէ տարի բերած գիդենաք.

Ա~խ քաշելէն սըրտիս մէջըն արունըն մերած գիդենաք.

Գիշիր-ցերեկ եարի խաթրու ջիգարըս էրած գիդենաք.

Աչքըս` թաց, բերանըս` ցամաք, լիզուս հիդքերած գիդենաք:

 

Սիրտըս փուրումըս թուլացաւ անգալներու զախ անիլէն.

Ուշք ու միտքըս խառնըվեցաւ խուռըն-խուռըն խաղ հանիլէն,

Աչքէմէս ջուհարըն գընաց եարէն կարօտ ա~խ անիլէն.

Էլ ապրիլու ումիկ չունիմ, իմ օրըս կերած գիդենաք:

 

Էրած-խորված ման իմ գալիս, մէ տիղ չըկայ մար ունենամ.

Լիզվով չիմ կանացի ասի, թէգուզ խօսքըս փար ունենամ.

Ափսուսալու հազար ափսուս, յիս էս ղադա դար անենամ.

Էշխէն ուշք ու միտքըս կապած, ինձ ջըրի տարած գիդենաք:

 

Սիրտըս փուրումըս սըգվուր է, ալ աչքիրըս լաց է անում.

Ծովըն նընգած ամբի նըման դօշս ու եախէս թաց է անում.

Քանի վուր մըհլամ իմ դընում, դուգունս է՛լ խիստ բաց է անում.

Հալվեցայ, արնաքամ էլայ` եարէս հիդարած գիդենաք:

 

Ով տեսնում է, էս է ասում.«Վա~յ քու դարին, Սա՛յաթ-Նովա,

Համաշա քիզ պիտինք տեսնի` աչքըդ արի՞ն, Սա՛յաթ-Նովա,

Ինչո՞վ չէլաւ չըռաստ էկար մէ լաւ եարին, Սա՛յաթ-Նովա».

Ումբրըս էրազի պէս գընաց` ծառըս չըխերած գիդենաք:

 

Բէդասլին վուր խօսեցընիս, լալ անիլըն ինչի՞ն է շահ.

Ռանգըն վուր սիվադէն նընգնի` ալ անիլըն ինչի՞ն է շահ.

Մարդ վուր քու խօսքով միռանի` գալ անիլըն ինչի՞ն է շահ.

Պատանքին մէ ռանգն է հերիք` չալ անիլըն ինչի՞ն է շահ:

 

Մարդ պիտի թանգ հախ տայ, ա՛ռնէ խօսքիրըն փիր-ուստադէմէն.

Ռանգըն ռանգիրուն ծածկում է, հուջրէքըն լիքն է սադէմէն.

Թէգուզ զար-զարբաբ հագցընիս, վուր չըլի ասըլզադէմէն...

Սիվ արաբի ճակտի վըրայ խալ անիլըն ինչի՞ն է շահ:

 

Լաւ մարդն էն է` սի՛րով անէ բարի հրիշտակնիրու կամքըն.

Իմաստուննի՛րն էլ չըտեսան էս աշխարհի հուտն ու համքըն.

Չուրս գըլխանի ռաշի վըրէն աջալըն դըրիլ է թամքըն.

Աշխարհըս միզ մընալու չէ. մալ անիլըն ինչի՞ն է շահ:

 

Մէր ու մանուկ բաժանվեցան, մանուկն է՛նդուր ունի լալու.

Սատանէն մէ դամբ է դըրի` Աթամի զաթըն վուրսալու.

Շատըն սատանէն է տանում, վիրջըն մընում է վա~յ տալու.

Վուր չէ Ուռնի կալի նըման` կալ անիլըն ինչի՞ն է շահ:

 

Շուռ էրիտ չարխըն փալագըն, դօվլաթըն միզնից խըռով ա.

Ում հագին հին շալ ին տեսնում, էլ չին ասում, թէ էս ո՞վ ա.

Եարովըդ մէկ մըհլամ չունիս, էնդուր գուլաս, Սա՛յաթ-Նովա.

Ջարէքըն դիղըդ չին գիդի` փալ անիլըն ինչի՞ն է շահ:

 

Ա՛րի համով ղո՛ւլուղ արա, խա՛լխի նօքար Սա՛յաթ-Նովա.

Ամէն մարդ չի կանայ ճանգի շահով շըքար, Սա՛յաթ-Նովա.

Ով քիզի լիղի պարգիվէ, դուն տու շա՛քար, Սա՛յաթ-Նովա.

Ղա՛ստ արա` շուշէդ չըկոտրին, չըխըփին քար, Սա՛յաթ-Նովա:

 

Թէգուզ դըբրատանըն պահ տաս` ծեծով չի խըրատվի խիվըն.

Ինչրու անձնէն չըդուս էհայ անախտիլի էն չար դիվըն.

Բէդասլըն ասըլ չի՛ դառնայ, թօլով չի՛ սիպտակի սիվըն,

Ծուռըն փէտըն չի դըրըստի ռանդան, դո՛ւրգար Սայաթ-Նովա:

 

Թէգուզ իմանաս, գիդենաս աստղիրու համբարքըն սիրուն.

Անբարի գուրձըն կորած է` կա՛րդա Հարանց վարքըն սիրուն.

Աւիտարանի խօսքիրըն մարգարիտ է, կարգըն` սիրուն.

Մի՛ ածի խուզի առջիվըն լալ ու գովհար, Սա՛յաթ-Նովա:

 

Թէ էս կենաց փառքըն չուզիս` էն կենաց ալմասըն կու տան.

Թէ հոգուդ խաթիր շալ հագնիս` զար քաշած ատլասըն կու տան.

Թէվուր լալով զըխճում անիս` անմահացըն մասըն կու տան.

Խոստովանիս արած միղքըդ` չանիս ինքար, Սա՛յաթ-Նովա:

 

Վուրտիղ հարսնիք, վուրտիղըն սուգ, վուրտիղ սօյբաթ, խաղ է ըլում.

Վուրտիղ ժամ, վուրտիղ պատարագ, վուրտիղ սիրով տաղ է ըլում.

Թէվուր հոգուդ կամքն իս անում, մարմինդ բէդամաղ է ըլում.

Վո՞ւր մէ դարդին կու դիմանաս, դուն ջըրա՛տար Սայաթ-Նովա:

 

Էշխէմէդ հիւանդացիլ իմ, դի՛ղի համա իմ լալի.

Վախում իմ, թէ դարդըն հալէ, յի՛ղի համա իմ լալի.

Շահի կարգած վէքիլի պէս գի՛ղի համա իմ լալի.

Տանէն դուս արածի նըման տիղի համա իմ լալի:

 

Մէ տիղ հուքմի-հէքիմ չըկայ` դուռըն էհամ, կանչիմ հա~րա.

Վի կէնայ Լօղման հէքիմըն, բըլքամ դարդիս անէ չարա.

Տե՛ս, թէ ի՞նչպէս է շըփոթվի, դուն իմ խի՛լքին մըտիկ արա.

Ջուրն էկաւ, գերանըս տարաւ, ծի՛ղի համա իմ լալի:

 

Սիրտըս էշխէմէն էրած է, դուգունըն, դաղըն ի՞նչ կ'օնիմ.

Վո՛ւնց ղօբա ունէ, վո՛ւնց չափար, յիս էնպէս բաղըն ի՞նչ կ'օնիմ.

Անղի լարըն կըտըրվիլ է, դարդակ սադաղըն ի՞նչ կ'օնիմ.

Նիտըս քարումըն կոտրեցի, թիղի համա իմ լալի:

 

Ղալամըն գիրըս չէ գըրում` մէ չուրացած թանքի նըման.

Խօսքիրըս մէմէկ չի ասվի` իմաստններու բանքի նըման.

Մէջըն չիմ կանացի մըտնի` ծովի ծածկած վանքի նըման.

Խոստովնահէրըս հիռացաւ, մի՛ղի համա իմ լալի:

 

Գիղումըն` մէլիք-տանուտէր, քաղաք տիղըն սուլթան-խան իս.

Բաղումըն` վարդ ու մանուշակ, սարումըն սընբուլ-սուսան իս.

Ղաբուլ ունէ Սայաթ-Նովէն` թաք քու ձեռով դուն սըպանիս.

Միռնիլուս համա չիմ հոգում, ցի՛ղի համա իմ լալի:

 

Թագաւուր իս, դի՛վանս արա, եա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս,

Նըհախ տիղըն մի՛ բարգանայ, շա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս,

Կարմիր վարդըս մի՛ փուշ ածի, խա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս,

Ուրոր գընաս` ինձ էլ հի՛դըդ տար, քու արիվըն կու սիրիս:

 

Վարդըն այվընումըն կու'լի` նամ-նամ արխին սազ ըլիլով,

Կանանչ փօթօլըն բացվիլ է` կարմիր ու գուլգազ ըլիլով,

Ամէն ծիտ բըլբուլ չի դառնայ` վարդին փիանդազ ըլիլով,

Վարդըն ակռըվին մի՛ շանց տայ, ծա՛ռ, քու արիվըն կու սիրիս:

 

Վարդըն մայիսին բաց կու'լի, փօթօլըն կու տանին խէչըն,

Քանի վուր գ'ուզէ թառամի, պէտքական է վարդի չեչըն,

Քիզ օսկէ ամբարչա պիտի, մի՛ նըստի պըղընձի մէջըն,

Ո~վ ջավահիր, անգին ալմաս քա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս:

 

Ակռավըն բըլբուլ չի դառնայ, քանի գ'ուզէ վուր ա~խ անէ.

Ամէն ռանգի վարդի մէջըն կարմիր վարդըն սիրեկան է,

Գուղ մարդըն մանգալով գուքայ, ձիգ կու տայ, տակռէն կու հանէ.

Մի՛ թուղնի հասկըդ քաղիլու, բա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս:

 

Բըլբուլըն սարէմէն գուքայ, իր լիզվովըն բա~ղ կանչիլով,

Ակըռքնիրըն վիր թափվեցան` շատ իլթիմազ, ա~խ կանչիլով,

Սայաթ-Նովէն բէզարիլ է շատ եարանա խաղ կանչիլով,

Իլթիմազըն է՛սպէս կու'լի, եա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս:

 

Գ’ուզիմ ումբրըս հենց անցկացնիմ` օրըս մունաթ չըքաշէ.

Թէգուզ հազար դարդ ունենամ` դարըս մունաթ չըքաշէ.

Ղաստ անիմ, բարու հանդիբիմ` չարըս մունաթ չըքաշէ.

Գըլուխըս չարէն ռադ անիմ` սարըս մունաթ չըքաշէ.

Էրեսըս հայալու պահիմ` արըս մունաթ չըքաշէ:

 

Հիռու տիղացէն գալիս իմ` խիլքի զարար շահ իմ բերի.

Հուջրէս լիքն է անգին լալով, ջավահիրչուն ահ իմ բերի.

Հընդու միջէմէն դուս էկած ղիմէթով մաթահ իմ բերի.

Տեսնողըն թահրըն չի գիդի` մէ հեստի քարգահ իմ բերի.

Հէստի տիղ դուքան բաց անիմ` զարըս մունաթ չըքաշէ:

 

Մէ բիռըս փռանգի ատլաս է, տալիս է շովղ ու շափաղաթ.

Մէ բիռըն` զար-ղալամքարի, տիղ ունէ վունցոր մագաղաթ.

Մէ բիռըս Չինումաչինն կու առնէ թամամ, փարաղաթ.

Մէ բիռըն ենգիդունիա է, մէ բիռըն` փարչայի խալաթ.

Վո՛ւնց ձիվիլ գ’ուզէ, վո՛ւնց կըտրիլ` կարըս մունաթ չըքաշէ:

 

Մէ բիռըն` ղըրմըզ ու զափռանգ, մէ բիռըն էլ զանջափիլ ա,

Մէ քանի բիռըս` դարիչին, մէ բիռըն էլ ղարանփիլ ա,

Բերնիրըն վըրայ չէ գալիս, հակնիրըս է սիլա-սիլա.

Անտակ ծովի միջէն հանած ակնիր ունիմ` լալ ու թիլա.

Մարգարիտըս շադա-շադա` շարըս մունաթ չըքաշե:

 

Շատ մարդ էստունք կու իմանայ, կ’օսե.«Հալբաթ սա զանգին ա».

Չին գիդի, թէ ուշք ու միտքըս հազար մէ բաբաթ հանգին ա,

Մարիփաթով քաղցըր լիզուն դիփունի վըրայ անգին ա.

Սայաթ-Նովէն էնդուր գուլայ` գըլուխըն մահու ճանգին ա.

Աստուաձ սիրողն ինձ ազատէ` եարըս մունաթ չըքաշէ:

 

 

Աչք ու ունքըդ վիր իս թուղի, հուքմըդ մէ ռուս ցարի բաբաթ.

Աջաբ քիզ ի՞նչ գէթ իմ արի. խօսում իս դուն չարի բաբաթ.

Ով քիզի խայան մըտիկ տայ, սիրտըն դառնայ քարի բաբաթ.

Թէգուզ պա՛հէ, թէգուզ սպա՛նէ դըռանըդ նօքարի բաբաթ:

 

Դըռանըդ նօքար չիս պահի, թագաւուր իս` ղուլ սըպանող.

Խօսքըս առակով իմա՛ցի, Լուսնի ա՛ստղ` փուզուլ սըպանող.

Բացվիլ իս բաղի միջումըն, կա՛րմիր վարդ` բըլբուլ սըպանող.

Կըտրի՛լ տու, քանի կըտրում է քու թուրըն` սարդարի բաբաթ:

 

Եա՛ր, ինձ մէ ճանփայ կանգնե՛ցու` կէնամ խաթըրջամի նըման.

Գիշիր ու ցերեկ լալիս իմ, աչքիրըս է նամի նըման.

Թուղ դըռանըդ նընգած ըլիմ օտար բարեկամի նըման.

Անգալին Ա՛ստուաձ սըպանէ, Փահրադ-Շիրնի ղարի բաբաթ:

 

Գարնան շընչի ծաղկի նըման կարմիր վարդըն բաց է ըլում.

Ի՞նչ օգուտ է քու բաղմընչուն, վուր բըլբուլըն լաց է ըլում.

Պըռօշէմէդ միղր է կաթում, թուղնիս` եախէդ թաց է ըլում.

Էնդու համա քաղցր իս խօսում. լիզուդ է շաքարի բաբաթ:

 

Մարդ իր խօսքով կու ճանանչվի, գ'ուզէ շահի վէզիր շինին.

Բէդասլըն ասըլ չի դառնայ, թէգուզ վէքիլ, նազիր շինին.

Թէ կամենաս, ամենան տիղ քու ասածըն հազիր շինին,

Սա՛յաթ-Նովա, խօսքըդ ա՛սա բէլլու քամանդարի բաբաթ:

 

 

 

Անգին ակըն վըրէդ շարած, անբան օսկու ռախտ իս, գօ՛զալ,

Աստուաձ քիզ ու նըրա՛ն պահէ, ում հիդ վուր նըվախտ իս, գօ՛զալ,

Բըլբուլին լիզու շինեցիր, դուն վարդի դըրախտ իս, գօ՛զալ,

Վարդըն մէ ամիս ումբր ունէ. դուն ամենան վախտ իս, գօ՛զալ:

 

Մէմէկ մէմէկ էլ չի ասվի` թարիփըդ դառաւ քուլիչով.

Պատիրըդ` զարով, զարբաբով, դօշամէդ` խալով, խալիչով.

Տախտակնիրըն` էրծաթէմէն, միխիրըն` օսկէ գուլիչով.

Խոսրով փաչայէմէն թողած, դուն Թօվուզի թախտ իս, գօ՛զալ:

 

Սկանդարի-Զուլղարի թողած ջավահիր իս, անգին լալ իս.

Դանգըն դանգի միջէն հանած, հիդքաշած մըսխալ-մըսխալ իս.

Յիփ դուն սէյրանգահըն կ'էհաս, օչով այնումըդ չէ գալիս,

Փաք չունիս փաչազադիմէն, անղամ, առանց սախտ իս, գօ՛զալ:

 

Թէգուզ մըտօք ճարտար ըլի, կանց Սողոմոն դադա ըլի,

Թէգուզ մարգարիտով լիքըն, թէգուզ սադափ սադա ըլի,

Թէգուզ արեգագ, լուսնիակ, թէգուզ հուրիզադա ըլի,

Էդ քու ամէն մարիփաթով դիփունին կու ախտիս, գօ՛զալ:

 

Յիրգնուց վըրէդ ձուն է էկի` փունջ մանուշակ նուր իս, ջա՛նում,

Մօդըդ նըստողըն կու էրվի` էդ նազի տէր վուր իս, ջա՛նում,

Դիռ Սայաթ-Նովէն չէ միռի` դուն ինչի՞ տըխուր իս, ջա՛նում.

Թաք յիս միռնիմ, դո՛ւն սաղ ըլիս, գերեզմանըս վա՛ղ տիս, գօ՛զալ:

 

Մէ խօսք ունիմ իլթիմազով, ա՛նգաճ արա, ո~վ աչքի լուս,

Սըրտումըս ինթիզար ունիմ, քու տիսըն բա՛րով, ա՛չքի լուս,

Աջաբ քիզ ի՞նչ գէթ իմ արի` կէնում իս խըռով, ա՛չքի լուս,

Աշխարհս աշխարհով կըշտացաւ, յիս քիզանից սով, ա՛չքի լուս:

 

Մակամ օչով եար չէ սիրի՞, էս ի՞նչ արիր, էս ի՞նչ բան ա.

Էշխէմէդ ջունուն իմ էլի, ման իմ գալի եանա-եանա.

Էս դարդէն օչով չըքաշէ, վուր մէ դա՛նգին չի դիմանայ.

Սիրտըս լուրի պէս խորվեցիր էշխիդ կըրակով, ա՛չքի լուս:

 

Դօստիրըս դուշման շինեցիր, եադիրուն ի՞նչպէս դօստ անիմ.

Անցկացած օրըն չիմ տեսնում, քանի գ'ուզէ վուր ղաստ անիմ.

Ա՛ստուձ վըկայ, խիստ դըժար է, գըլուխըս ի՞նչպէս դուս տանիմ.

Յիս մէ փուքըր նաւի նըման, քու էշխըն է ծով, ա՛չքի լուս:

 

Գ'ուզիմ բերանըս բաց անիմ, գովքըդ ասիմ թարիփի պէս.

Տաս տարի է ման իմ գալիս փադիշահի շարիփի պէս.

Օխտըն տարի էլ ման գուքամ` սազըն ձեռիս Ղարիբի պէս.

Բութա Շահսանամըս դուն իս, էլ չունիմ օչով, ա՛չքի լուս:

 

Թէգուզ հազար դարդ ունենամ, յիս սըրտումըս ա~հ չիմ ասի.

Իմ հուքմի-հէքիմըն դուն իս, յիս էլ ուրիշ շա՛հ չիմ ասի.

Սայաթ-Նովէն ասաց` զա՛լում, յիս էն մահին մա՛հ չիմ ասի.

Հէնչաք ըլի` դո՛ւն վըրէս լաս, մազըդ շաղ տալով, ա՛չքի լուս:

 

Թամամ աշխարհ պըտուտ էկայ, չըթուղի Հաբաշ, նազա՛նի,

Չըտեսայ քու դիդարի պէս` դուն դիփունէն բաշ, նազա՛նի,

Թէ խամ հագնիս, թէ զար հագնիս, կու շինիս ղո՛ւմաշ, նազա՛նի.

Էնդու համա քու տեսնողըն ասում է` վա~շ, վա~շ, նազա՛նի:

 

Դուն պատուական ջավահիր իս, է՛րնէկ քու առնողին ըլի,

Ով կու գըթնէ, ա՛խ չի քաշի, վա~յ քու կորցընողին ըլի.

Ափսուս վուր շուտով միռիլ է, լուսըն քու ծընողին ըլի.

Ապրիլ էր, մէկ էլ էր բերի քիզի պէս նաղաշ, նազա՛նի:

 

Դուն էն գըլխէն ջուհարդար իս, վըրէդ զարնըշան է քաշած,

Դաստամազիդ թիլի մէջըն մէ շադա մարջան է քաշած,

Աչքիրըդ` օսկէ փիալա, չարխէմէն փընջան է քաշած,

Թերթերուկըդ նիտ ու նաշտար, սուր ղալամթըրաշ, նազա՛նի:

 

Էրեսըդ, փարսէվար ասիմ, նըման է շամշ ու ղամարին.

Բարակ մէջքիդ թիրման շալըն նըման է օսկէ քամարին,

Ղալամըն ձեռին չէ կանգնում, մաթ շինեցիր նաղաշքարին.

Յիփ նըստում իս` թութի ղուշ իս, յիփ կանգնում իս` ռաշ, նազա՛նի:

 

Յիս էն Սայաթ-Նովասին չիմ, վուր աւզի վըրայ հիմանամ.

Աջաբ միզիդ ի՞նչ իս կամում, սըրտէդ մէ խաբար իմանամ.

Դուն` կըրակ, հագածըդ` կըրակ, վո՞ւր մէ կըրակին դիմանամ.

Հընդու ղալամքարու վըրէն ծածկիլ իս մարմաշ, նազա՛նի:

 

Ձէնըդ քաղցըր ունիս` լա՛մզով կու խօսիս,

Նա՛ պահէ քիզ, ումնոր ծառայ իս, գօ՛զալ,

Մէջքըդ ջէյրանի է, ռանգըդ` շաքարի,

Փըռանգըստանու էկած խա՛րա իս, գօզալ:

 

Ղո՛ւմաշ ասիմ` շուրէղէն է, կու մաշվի,

Սա՛լբի ասիմ` ախըր մին օր կու տաշվի,

Ջէ՛յրան ասիմ` շատ մարդ քիզիդ կու եաշվի.

Բաս վո՞ւնց թարիփ անիմ` մա՛րա իս, գօ՛զալ:

 

Թէ մանուշակ ասիմ` սարէմէն կ'օսին,

Թէ ջավահիր ասիմ` քարէմէն կ'օսին,

Թէվուր լուսին ասիմ` տարէմէն կ'օսին.

Արեգագի նըման փա՛րա իս, գօ՛զալ:

 

Գ'ո՛ւզիմ, թէ համաշա դըռանըդ գամ ուխտ`

Աչքիրըդ, կա՛րմիր վարդ, նուր բացարած տուղտ,

Լիզուդ գըրիչ ունիս, ձեռըդ` գուլգազ թուղթ.

Ծովէմէն դուս էկած զա՛րա իս, գօ՛զալ:

 

Սիրա սիրմըդ սըրտիս մէջըն ցանեցիր,

Նազ ու ղամզով, եա~ր, իմ հոգիս հանեցիր,

Էս քու Սայաթ-Նովուն դո՛ւն սըպանեցիր.

Գըլխիդ էկած ղադէն առայ յիս, գօ՛զալ:

 

Հընդու քաղաքէմէն հանած ջավա՛հիր, լա՛լ արմանալու,

Ինչի դիբչիս, նա՛ղաշ կ'օնիս, օսկէ փա՛րգալ արմանալու,

Ամէն մարդ չի կանայ ճանգի շահով շըքար արմանալու.

Մարդ հիդըդ չի կանայ խօսի, Ռօստօմի-Զա՛լ արմանալու:

 

Շիմշատի ծառ` բըհամ էկած, շէնքըդ տաշիլըն ի՞նչ կ'օնէ.

Էրանի է քու տիրուջըն. եադին եաշիլըն ի՞նչ կ'օնէ.

Էրեսըդ խաս ա` մուրասա. ղալամ քաշիլըն ի՞նչ կ'օնէ.

Կա՛րմիր ու կանա՛նչ ու ճերմա՛կ, սարի՛սար, ա՛լ արմանալու:

 

Դուն հիշտ ղիմիշ անիլու չիս, ճըրագ վառած, դըժար ճարած.

Ովոր էրեսըդ կու տեսնէ, խիլքըն կու դառնայ շըվարած.

Անգին եաղութ, անգին ալմաս` բոլորքըդ ջավահիր շարած,

Սկանդարի-Զուլղարի թուղած ջընաղ հէ՛քալ արմանալու:

 

Համաշա սէյրան իս անում, վարդ ու մանուշակ քաղում իս,

Շո՛ւշա, բըրօլէ գուլա՛բդան` բերնէդ վարդաջուր մաղում իս,

Թագաւուրի թաջի ջի՛ղա, օսկէ թիլըդ շաղմաղում իս.

Վուրսնուրդի ձեռնէմէն փախած ջէ՛յրան, մա՛րալ արմանալու:

 

Եա՛ր, քիզանից հիռանալըս միռնիլուս վըրայ դըժար ա.

Էշխէմէդ Մէջլում իմ դառի. ի՞նչպէս անիմ ինձի չարա.

Աւելի չէ, Սայաթ-Նովէն քիզի ծառայ ու նօքար ա.

Նըրանից ձեռըդ քաշիլըն` շատ ա էդ ա՛լ արմանալու:

 


 

Դաստամազըդ` սիմ ու շարբաբ, նամ շաղ էկած ռեհան է.

Ունքիրըդ` ղալամով քաշած, էրէսըդ զարնըշան է.

Ակըռքնիրըդ` լալ ու մարգրիտ, ռանգիդ մարդ կու էրանէ.

Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.

Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

 

Վուր բըլբուլին վարդըն [խաբէ, աբա] խարին թամա՛մ է.

Ումնոր կանց միզի լաւ սիրիս` Աստուաձ չարին թամա՛մէ.

Դիդարէդ կարօտ մընացի` էրկու տարին թամամ է.

Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.

Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

 

Թառամեցաւ կարմիր վարդըն, բաղըն բըլբուլ չէ գալի,

Սիրտըս եարալու շինեցիր, էրվում իմ մըրմընջալի,

Էշխէմէդ հիւանդացիլ իմ, պառկած իմ դըժար հալի.

Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.

Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

 

Մէջլումի պէս սարն իմ նընգի, Լէյլումէն խաբար չունիմ.

Էշխէմէն սիրտըս էրվում է, հովանալու ճար չունիմ.

Ա՛ստուաձ վըկայ, աշխարհումըս յիս քիզ աւել եար չունիմ.

Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.

Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

 

Սայաթ-Նովէն ասաց` զա՛լում, աչքըս լալիս է արին.

Հում կաթնա՛կիր` Աթամի զա՛թ, նա՛լաթ քու էյթիբարին.

Իղրարէմէն շուտ անցկացար, ո՞ւր է եարասուն տարին.

Թաք յիս միռնիմ` դո՛ւն սաղ ըլիս, էշխըդ իմ գերեզման է.

Նազիդ միռնիմ, նազ մի՛ անի, նազըդ ինձ կու սըպանէ:

 

Մօդըդ նըստողըն կու հարբի` դուն բանգ ու բօզա իս, ա՛զիզ,

Դիվանա Փահլուլ կու շինիս տեսնողին` ազա իս, ա՛զիզ,

Ինչ տիղ կու'լիս շընուք կու տաս` մէջլիսի մազա իս, ա՛զիզ.

Մազէն մէ սահաթ լաւ կու'լի, դուն համան թազա իս, ա՛զիզ:

 

Մէ խօսքըդ հանց շաքար քաղցըր, մէ խօսքըդ վառ` քուրա-քուրա,

Մէ նըմանըդ ռաշի նըման, մէ նըմանըդ` ջուրա-ջուրա.

Մարգարիտով լիքըն կալ իս, սադափնիրըդ թուրա-թուրա.

Էրծաթէ կողպէքով կողպած, դուն օսկէ ռազա իս, ա՛զիզ:

 

Էրեսըդ առվուտվան արիվ` քանի կ'էհայ, կու զարգանայ.

Թագաւուրի քարխանի զա՛ր` ծառըն ծառէն չի թարգանայ.

Թէ սուչ ունենամ` սըպա՛նէ, թէ չէ նըհախ մի՛ բարգանայ.

Մէ ձեռըդ` ջուր, մէ ձեռդ` արուն, ջալլաթի ջազա իս, ա՛զիզ:

 

Տեսնողըն նաղշըդ կու տընդղէ էն թօվուզի բըմբուլի պէս.

Ձընի տակէն նուր դուս էկած, արիվ դիբած սընբուլի պէս.

Թո՛ւղ վըրէդ լալով պըտուտ գամ, վարդի կարօտ բըլբուլի պէս.

Դուն ինձնից շուտով մի՛ թըռչի` շավարդան-բազա իս, ա՛զիզ:

 

Էշխէմէդ հիւանդացիլ իմ. վո՛ւնց զարար, վո՛ւնց շահ ին ասում.

Հէքիմնիրըս ափսուսում ին, ծընգան տալով վա~յ ին ասում.

Կանչողըս դարդակ է գընում. «Ա~խ, Սա՛յաթ-Նովա» ին ասում.

Թաք դուն տիս գաս, վիր կու կէնամ. թէ սազիս սազա իս, ա՛զիզ:

 

Նազան յարը զար է հինել իր թիկնոցի նախշի մեջ,

Ատամները լալ ու հակինթ, շարած ադամանդի մեջ,

Աղաչեցի նկարիչին` խալ դիր դեմքի կարմրի մեջ,

Համբուրելի են շուրթերդ, լեզուդ` քաղցր մեղրի մեջ:

 

Մի գովական շեկ հույն աղջիկ ինձ խելացնոր արեց,

Աղաչանքս Աստծուն հասավ, անգութը հետ չնայեց,

Խելքս գլխիցս վերացավ, մտքերս սրտում շաղվեց,

Աչքերիցս արյուն հոսեց ճենապակե թասի մեջ:

 

Գիշեր-ցերեկ տանջանքի մեջ` սիրտս ու հոգիս կրակած,

Սերս թամբել, ձի է արել, խելքս` գլխիցս տարած,

Հագած ունի կանաչ-կապույտ ու ալ կարմիր սազ արած,

Ոսկի, ատլաս, մետաքս ու խաս` մի աննման զուքսի մեջ:

 

Թիթեռի պես պտույտ կգամ շուրջը սիրուդ կանթեղի,

Հազար տեսակ կերպար ունի, դե արի սիրտ, անթեղի,

Վրադ հմայիլներ կապիր, չար աչքը քեզ չնեղի,

Քամին մտել, խաղ է անում էն քո չքնաղ մազի մեջ:

 

Սայաթ-Նովա, խաղդ ասա, սիրո փեշից բռնել եմ,

Վաղուց մտել սիրո շուկան, լալ ու հակինթ ծախել եմ,

Դիվահար Փահլուլի* նման սիրո տենդով վառվել եմ,

Ոտնաձայնից վեր կթռչեմ, թեկուզ լինեմ մահի մեջ:

 

Դուն է՛ն գըլխէն իմաստուն իս, խիլքդ յիմարին բաբ մի՛ անի,

Էրազումըն տեսածի հիդ միզի մէ հէսաբ մի՛ անի,

Յիս խօմ է՛ն գըլխէն էրած իմ, նուրմէկանց քաբաբ մի՛ անի,

Թէվուր, գիդիմ, բէզարիլ իս, ուրիշին սաբաբ մի՛ անի:

 

Չըկայ քիզ պէս հուքմի-հէքիմ. դուն Ռօստոմի-Զալ` թաքա՛ւուր.

Ասկըդ ասկիրումըն գոված` հա՛մ դուն իս գօ՛զալ, թաքաւուր.

Թէ էսանց էլ սուչ ունենամ, գլուխըս ա՛րա տալ, թաքա՛ւուր.

Մըտի՛կ արա քու Ստիղծողին` նըհախ տիղ ղազաբ մի՛ անի:

 

Եարալուն հէքիմն է՛նդուր գ'ուզէ` դի՛ղ տալու է, ցա՛ւ տալու չէ.

Քանի գ'ուզէ արբաբ ըլի` ղուլըն աղին դաւ տալու չէ.

Դուն քու սիրտըն ի՛ստակ պահէ, եադի խօսքըն ավտալու չէ:

Աստձու սէրըն կանչողի պէս դըռնէմէդ ջուղաբ մի՛ անի:

 

Ամէն մարդ չի կանայ խըմի` իմ ջուրըն ո՛ւրիշ ջըրէն է.

Ամէն մարդ չի կանայ կարդայ` իմ գիրըն ո՛ւրիշ գըրէն է.

Բունիաթըս աւազ չիմանաս, քարափ է, քարուկըրէն է.

Սէլավի պէս առանց ցամքիլ, դուն շուտով խարաբ մի՛ անի:

 

Քանի գ'ուզէ քամին տանէ` ծովէմէն աւազ չի պակսի.

Թէգուզ ըլիմ, թէգուզ չըլիմ` մէջլիսնիրուն սազ չի պակսի.

Թէ կու պակսիմ, քի՛զ կու պակսիմ, աշխարհիս մէ մազ չի պակսի.

Սայաթ-Նովու գերեզմանըն Հինդ, Հաբաշ, Արաբ մի՛ անի:

 

Խօսքիրըդ մալում իմ արի` անարատ, մաքուր իս, ա՛ խպէր.

Օսկէ փարչումըն լըցըրած անմահական ջուր իս, ա՛ խպէր,

Խըմողն վու՞նց կու կըշտանայ, դուն կաթնէ ախպուր իս, ա՛ խպեր,

Աշխարհքըն` ծով, դուն` մեջըն նաւ, ման գուքաս, փրփուր իս, ա՛ խպեր,

Վախում իմ, թէ ինձ էլ էրիս` անհանգչիլի հուր իս, ա՛ խպեր:

 

Հուր իս` էշխով կըրակած.

Խօսք իմ ասում առակաց,

Իմ սիրմա-էրծաթ ա՛ խպեր`

Օսկէ ջրով վարակած:

 

Աջաբ միզիդ ի՞նչ իս կամում, ի՞նչ է ասում էդ քու փալըդ.

Իսկի չի՛ ս գալի, չի՛ ս ասում.«Աջաբ ի՞նչ է, բա՛ նդա, հալըդ».

Աստուաձ վըկայ, սիրտըս էրից ջէյրանի նըման ման գալըդ.

Յիս քեզանից չի՛ մ հիռանայ, թէգուզ դուս գայ խաթուխալըդ.

Թէգուզ սիրիս, թէգուզ ատիս, թէգուզէ համբուրիս, ա՛ խպեր:

 

Համբուրիմ սիրով համբուր,

Վունցոր խէչին է դաստուր,

Ով քիզ խայան մըտիկ տայ`

Դառնա էրկու աչքով կուր:

 

Քիզիդ բաս ո՞վ կարայ բըռնի` հազար բաբաթ բառ իս էլի.

Խօսքիրըդ անգին ջավահիր` Ասմաւուրու ճառ իս էլի.

Հուտըդ աշխարհըս է զաւթի` բալասանի ծառ իս էլի.

Չըկայ քիզ պէս էշխի ջունուն` կըրակ նընգած վառ իս էլի.

Շատ մարդիկ քիզիդ կու էրիս. էդ լեզվի տէր վուր իս, ախպեր:

 

Վուր յիս ասիմ` իմա՛ ցի,

Էշխի մէջըն հիմացի.

Ինձ հուրեան-բիրեան արիր,

Ասում իս, թէ դիմա՛ ցի:

 

Խիլքըս գըլխէմէս տարիլ իս, լիրթ ու թոքըս զարդ իս արի,

Սիրտըս փուրումըս սպանեցիր, էշխըդ քիզի նարդ իս արի,

Ինձ հուրեան-բիրեան շինեցիր, աջա՞բ դուն էլ դարդ իս արի.

Յիփ քիզ սիրով մէհման անիմ, վի՛ կացի, թէ մարդ իս, ա՛ րի,

Ուրախա՛ ցի, ուրախացրո՛ ւ, չունքի միզ մօդ հուր իս, ա՛խպեր:

 

Հո՛ ւր իս, սիրով սիրական,

Քիզի ղո՛ ւլուլ պատուական,

Հազար թուրլու կերա՛ կուր,

Սուրբ գի՛ նի անապական:

 

Համաշա իմ եարի ճանփին կանգնած իմ` տալիս իմ դօվա.

Աշխարհքն` աշխարհով կշտացաւ, իմ սիրտըն քիզանից սով ա.

Ցըրէ ՛, շա՛ ղ տու վուտիդ տակըն, էշխէդ դառայ հավաջօվա.

Իսկի չի՛ ս գալի, չի՛ ս ասում.«Խիստ իս լալի, Սայաթ-Նովա»:

Չը’լի՞ միտքըդ մոլըրվիլ է, սրտումըդ պըղտուր իս, ա՛խպեր:

 

Պըղտուր սիրտըդ պա՛ րզ արա,

Բըլբուլի պէս փա՛ րզ արա,

Աստըձուն փա՛ ռք, Քաղքումն իս`

Դարդըդ Խանին ա՛ րզ արա:

 

Արզ իմ անում հազարին,

Հա~ զարբաբին, հազարին,

Սիրտըս եարալու արիր`

Աչքըս գուլայ հազարին:

 

Հազարին հազար պիտի,

Էրած սիրտըն ճար պիտի,

Յիս մէ էշխի ջունուն իմ`

Ինձ մէ դօղրու եար պիտի:

 

Եարի լիզուն բըլբուլ է,

Դաստամազըն սընբուլ է.

Սայաթ-Նովէն լալիս է,

Մակա՞մ ղարիբ բըլբուլ է:

 

Ամէն սազի մէջըն գոված` դուն թամամ տասն իս, քամա՛նչա,

Նաքազ մարդ քիզ չի կանայ տեսնի` դուն նըրա պասն իս, քամա՛նչա,

Ղա՛ստ արա` է՛լ լաւ օրիրուն էդիվըն հասնիս, քամա՛նչա,

Քիզ ինձնից ո՞վ կանայ խըլի` աշուղի բասն իս, քամա՛նչա:

 

Անգաճըդ էրծաթէն պիտի, գըլուխըդ` ջավահիր քարած,

Կութըդ շիրմայէմէն պիտի, փուրըդ` սադափով նաղշ արած,

Սիմըդ օսկէն քաշած պիտի, էրկաթըդ` փանջարա արած,

Օչով ղիմէթըդ չի գիդի` լալ ու ալմասն իս, քամա՛նչա:

 

Ճիպուտըդ վարաղնած պիտի` թահր ունենայ հազար ռանգով.

Ձարըդ ռաշի կուդէն պիտի, վուր դուն խօսիս քաղցըր հանգով.

Շատին զարթուն կու լուսացնիս, շատին կու քընեցնիս բանգով.

Անուշահամ գինով լիքըն` դուն օսկէ թասն իս, քամա՛նչա:

 

Ածողիդ է՛րկու կու շինիս, առաջ չայի, ղափա գ'ուզիս.

Կու մեձըրվիս այվընումըն, պարապ վախտի ռափա գ'ուզիս.

Յիփ վիր գուքաս մէջլիսումըն` քաղցըր զօղ ու սափա գ'ուզիս,

Բոլորքըդ գօզալնիր շարած` մէջլիսի կէսն իս, քամա՛նչա:

 

Շատ տըխուր սիրտ կու խընդացնիս, կու կըտրիս հիվընդի դողըն,

Յիփ քաղցըր ձայնըդ վիր կ'օնիս` բաց կու'լի հիդըդ խաղողըն.

Խալխին էս իլթիմազն արա` ասին. «Ա՛պրի քու ածողըն»:

Քանի սաղ է Սայաթ-Նովէն, շատ բան կու տեսնիս, քամա՛նչա:

 

Եա՛ր, քիզ իսկի զավալ չըլի` քու դուշմընին` շա՛ռ բացարած.

Հուտըդ աշխարհըս բըռնիլ է` բալասանի ծա՛ռ բացարած.

Թըղթիրըդ օսկէ վարաղով` Ասմաւուր իս` ճառ բացարած.

Տեսնողըն շարքըն չի գիդի, Լուսնի աստղ պայծառ բացարած:

 

Ամէն մարդ չի կարայ մըտնի` էշխիդ ջուրըն հիդ է, զա՛լում,

Մըտնում է եարսուն կարմունջըն` չասիս, թէ մէ՛ գիդ է, զա՛լում,

Ունքիրըդ սալիղ-սադաղ է, թերթերուկըդ նիտ է, զա՛լում,

Մըտնողըն էլ չի դուս էհայ` դուռ, մահու պատճառ, բացարած:

 

Բարակ մէջքըդ ղարղուղամիշ, էրէսըդ թայգուլի նըման.

Օրըն եարսուն ռանգ կու փոխիս, վո՛ւնց մէկը չէ տուլի նըման.

Յիփ խաղում իս` վըռվըռում իս օձի բերնի հուլի նըման,

Մութըն տիղըն լուս իս տալի առանց կըրակ` վառ բացարած:

 

Բարովողին բարով չիս տայ` թագաւուրի սալամի պէս,

Ձեռնիրըդ` սիպտակ մագաղաթ, լիզուդ օսկէ ղալամի պէս,

Զարուզարբաբէ դըրօ՛շա` ման իս գալի ալամի պէս.

Տեսնողըն էնպէս կ'իմանայ` շահ իս գալի` ջառ բացարած:

 

Եա~ր, քիզանից հիռանալըս միռնիլուս վըրայ դըժար ա.

Լիզուդ` քաղցըր, խօսքըդ` քաղցըր, ակըռքնիրըդ անգին քար ա.

Իրէք քըսան ու տաս խալըն էրէսիդ բոլորքըն շար ա.

Վունցոր Սայաթ-Նովու լիզուն եօթանասուն բառ բացարած:

 

Էշխէմէդ անդանակ էլայ, եկ մօ՛րթէ` ջալլաթըն դուն իս,

Մի՛ սպանի հասրաթէմէդ` սըրտիս խըջալաթըն դուն իս,

Թագաւուրի քարխանէմէն դուս էկած խալաթըն դուն իս,

Հինդ ու Հաբաշ, Արաբըստան, Խորասնու Քալաթըն դուն իս:

 

Բարգ էրէսըդ կըրակ նընգած օսկու նըման ջիռանում է,

Էնդու համա քու տեսնողի խիլքըն գըլխէն հիռանում է.

Ով չէ տեսի, տիսդ է ուզում, ով տեսնում է` միռանում է.

Օսկէ վարաղով վարաղնած սուրաթ-մագաղաթըն դուն իս:

 

Շատըն քու էշխէն կու միռնի, չի դիմանայ ինթիզարի.

Տարէնըն մէ գամ բաց կու'լիս, մա՛թահ Շահրադէլ բազարի.

Է՛րնէկ ըլի քու տիրուջըն` մըտիկ տալէն չի բէզարի.

Ամառըն ու ձըմիռըն ծաղկած գուլբաղ ու բաղաթըն դուն իս:

 

Մուզդ ունէ էն նաղաշքարըն, վուր թահրըդ ղալամով հանայ.

Ճակտէդ ունքըդ չի կանայ գայ, քանի գ'ուզէ վուր շատ ջանայ.

Էնդու համա ծարաւ մարդըն քու ջըրէմէն չի կըշտանայ.

Շիրազու շուշումըն ածած նաբաթէ շարբաթըն դուն իս:

 

Է՛րնէկ մօտըդ նըստող եարին, վուր քիզի պէս համդամ ունէ,

Խայան եարին չէ ռաստ էկի, քիզանից խաթըրջամ ունէ.

Սայաթ-Նովէն, վուր քի՛զ ունէ, աշխարհումըս ի՞նչ ղամ ունէ.

Խաթաբանդով չարա-չարդախ, քօշկ ու ամարաթըն դուն իս:

 

Աջաբ քա~նի ժամանակ է, թաք գիդենամ տարիդ, է՛րնէկ.

Վո՛ւնց ուտիլ գուզէ, վո՛ւնց խըմիլ` մօդըդ նըստող եա՛րիդ էրնէկ.

Բացվիլ իս կարմիր վարդի պէս, փաթութ սուսանբա՛րիդ էրնէկ.

Բըլբուլին լալով ման կ’օծիս գիշիր-ցերեկ` խա՛րիդ էրնէկ:

 

Հուտըդ աշխարհըս բըռնիլ է, բերնումդ ունիս զանջափիլըն.

Կանց քիզ լաւ հուտ չի ունենայ Հընդու էկած ղարանփիլըն.

Գիշիր-ցերեկ զուգսիդ մէջն իս, ձեռիդ ունիս /հուտով հիլըն/.

Դիբչում է ալ պըռօշնիրուդ. ո՛ւնքիդ, սամանդա՛րիդ էրնէկ:

 

Շատըն հասրաթէդ կու միռնի, սըրտումըն կ’ունենայ զարուր.

Ով չէ տեսնի` մէ՛կ ա~խ կ’օնէ, ով կու տեսնէ` հազար հարուր.

Քու զաթըն քու նըման կուլի, կըշտիդ ունիս օսկէ բարուր.

Բալքա մէկէլ դէդէն բէրէ` նըման բարէբա՛րիդ էրնէկ:

 

Մէ նաղշըդ Արաբ անցկացաւ, մէ նաղշըդ Հընդըստան գընաց,

Մէ նաղշըդ Ղրիմ անցկացաւ, մէ նաղշըդ Դաղըստան գընաց,

Մէ նաղշըդ ՈՒրումէլ կացաւ, մէկըն Փըռանգըստան գընաց.

Ով քու սուրաթըն տեսնում է, ասում է` թահա՛րիդ էրնէկ:

 

Արի նըստի՛, Սայա՛թ-Նովա, խօ՛սքըդ ասա լամզ ու բասով.

Սազին խիլքըդ չըտա՛նուլ տաս էդ խիալով, էդ հավասով.

Ձեռիդ բըռնածըն բըրօլ է. ա՛ծա, խըմի՛նք օսկէ թասով.

Շատ աջայիբ մէհմանդար իս, սուփրի սազանդա՛րիդ էրնէկ:

 

Յիս մէ ղարիբ բըլբուլի պէս, դուն օսկէ ղափազի նըման.

Էրեսըս դի՛ վուտիդ տակըն` ա՛նց կաց փիանդազի նըման.

Եա~ր, քիզիդ խօսիլ իմ ուզում` շահի իլթիմազի նըման.

Աջայիբ սուրաթի տէր իս` ռանգըդ է գուլգազի նըման:

 

Եա~ր, մըտիլ իս բաղչի մէջըն, աջայիբ սէյրան իս անում.

Շուղքդ արեգակի նըման է` տեսնողին հէյրան իս անում.

Ջիգարըս կըրակ իս տըվի, էրվում իմ` բիրեան իս անում.

Վո՛ւնց մէ գօզալ չէ ունեցի էդ քու արած նազի նըման:

 

Հէնց իմացի, եա~ր, քու ղուլն իմ, թանգ հախով գընած չըրաղ իմ.

Քու դըռանըդ նընգած ըլիմ, ով տեսնէ, ասէ` տուսաղ իմ.

Էշխէմէդ հիւանդացիլ իմ, վո՛ւնց միռնում իմ, վո՛ւնց թէ սաղ իմ.

Ծովի պէս ուրղան իմ տալիս. գըժվիլ իմ Արազի նըման:

 

Ով կու տեսնէ, ջունուն կու'լի` բարգ էրեսիդ խալ իս անում.

Էլ ջուքամըն դո՛ւն կու քաշիս, չուն մահիս խիալ իս անում.

Եա~ր, յիս քիզ բարով իմ տալիս, շուռ իս գալի` ղալ իս անում,

Չունքի խօսքըդ անց է կէնում բէլլու շահանդազի նըման:

 

Սայաթ-Նովէն ասաց` գուլամ. չիմ լաց'լի, թէ ճար ունենամ.

Էլ յիս կու քաշիմ էս ղուսէն` թուղ'լի ահուզար ունենամ.

Եա~ր, քիզ վըրէն արք ունենամ, մէ լաւ իխտիար ունենամ.

Առնում, տանիմ մէջլիսնիրըն` օսկէջըրած սազի նըման:

 

Դիբա ու ենգիդունիա, զարբաբ ու զար իս, գովե՛լի.

Հընդու դիարէմէն էկած զար-ղալամքար իս, գովե՛լի.

Շատ սօվդաքար քիզ կու պըտռէ` դուն անգին քար իս, գովե՛լի.

Անտակ ծովի միջէն հանած անգին գովհար իս, գովե՛լի:

 

Յիփ դու բաղչէն սէյրան կ'էհաս` ծովի նըման գուքայ ալիդ,

Գըլուխըդ պահելով արա` նամ չըդիբչի խաթուխալիդ,

Տեսնողըն հէյբաթ կու մընայ էդ քու սիրուն մահ-ջամալիդ,

Աշխարհումըս նուր դուս էկած, թազա նուգբար իս, գովե՛լի:

 

Արի միզիդ մէ լա՛ւ կացի, ղո՛ւրբան ըլիմ մուրվաթումըն,

Ման էկայ յիրգիր` չըտեսայ էդ քու նըման ջուրաթումըն,

Վո՛ւնց Հընդու դիարումըն կայ, վո՛ւնց փըռանգի սուրաթումըն.

Քաշվիլ իս քարգահի մէջըն. ուրիշ թահար իս, գովե՛լի:

 

Թարիփըդ դավթար իմ արի, փիլ պիտի, վուր գիրքըն տանէ.

Դուն քու մըտքի հիդ մի՛ էհա, էդ խիալըն սըրտէդ հա՛նէ.

Մէջքըդ հադիդէմէն քաշած սիրմա մավթուլի նըման է,

Աշխարհիս շըվաք իս անում` սալբու-չինար իս, գովե՛լի:

 

Յիս քիզանից չիմ հիռանայ, թէ չըհասնի մահիս վադէն.

Յիփ միռանիմ, շա՛ղ տու վըրէս դաստամազի թիլի շադէն.

Հէնչաք ըլի` ո՛ւրախ կէնաս. Սայաթ-Նովէն առնէ ղադէն.

Շատ մարդ կ'օսէ, թէ եար ունիմ, դուն ո՛ւրիշ եար իս, գովե՛լի: